Deprem yaralarını sarmak ve depreme yönelik çalışmalar için 26.10.1999 tarihli 4481 sayılı kanun ile gelir, kurumlar, emlak, motorlu taşıtlar vergisine ilave tutarlar eklenerek deprem vergisi namıyla bir yasa çıkarıldı. Daha sonra yüzde 25’lik özel iletişim vergisi şeklinde kalıcı hale getirildi. Bugün bu oran yüzde 7,5 olarak uygulanıyor.

Tabii Van depremi sonrası kamuoyu toplanan söz konusu vergi gelirinin ne kadar olduğu ve nasıl harcanacağına dair sorular zihinleri meşgul etmeye başlayınca Hükümet de adı deprem vergisine çıkan 4481 sayılı kanun ile biriken geliri ve kullanıldığı yerleri kamuoyuna açıkladı.

Dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 1999 yılı ile 2011 arasında toplanan 48 milyar liralık gelirin nereye harcandığına dair soruya “Vergi geliri sağlık, eğitim, duble yol gibi 74 milyonun ihtiyacını karşılamak için kullanıldı. Uluslar arası vergi uygulamalarına göre tek bir harcama için vergi toplama mantığı yok. Biz de yasada alan çeşitliliğine gittik” dedi.

***

 Tabii muhalefetin ağzını büzemiyorsunuz. Her deprem sonrası deprem vergisi geliri spekülasyonu devam ediyor…

“Deprem vergisi paraları nereye gitti?”…

Muhalefetin geçmişte olduğu gibi bugün de dillendirdiği ve iktidarı özellikle sıkıştırmak maksatlı kullandığı bir soru!

Hani atalarımız “Eli işte gözü oynaşta!” demişler ya, muhalefet cephesinin en iyi bildiği faaliyet de bu. Nitekim iş yaptıklarını zannederek Elazığ depremi sonrası yine aynı ruh haliyle ortaya çıktılar.

O kadar net açıklamalara rağmen her mecliste hâlâ deprem vergisi, bugünkü adıyla iletişim vergisiyle toplanan paraların nereye gittiğini soruyorlar.

Diyorlar ki: 2019 yılına kadar iletişim vergisi adı altında biriken 65 milyar lira, bugünkü karşılığı 34 milyar dolar nereye gitti, tek tek açıklansın…

Mevzubahis güruh takip yapmadığı ve hesap da bilmediği için 65 milyar liranın 34 milyar dolar olduğunu zannediyor. Öncelikle hatırlatalım… 65 milyar liranın bugünkü kur hesabıyla karşılığı 11 milyar dolar. Diğer taraftan 65 milyar lira 1999 yılından itibaren devlet kasasına giren para.

***

Olayın daha net açıklanması için 2011 yılındaki Van depremi sonrası basma kalıp gibi bugünü hatırlatan bir gelişmeyi gündeme taşımak istiyorum.

23 Ekim ve 9 Kasım 2011’de Van-Erciş ve Van-Edremit merkezli 7 şiddetinde iki deprem meydana gelmiş ve Van’da büyük bir yıkım gerçekleşmişti. Depremde 644 vatandaşımız hayatını kaybederken yaklaşık 2 bin kişi de yaralanmıştı. Deprem, Cumhuriyet tarihi boyunca Anadolu'da meydana gelen en büyük depremlerden biri olarak kayıtlara geçti.

Hükümet 3 yıl gibi kısa bir zamanda Van’ı sıfırdan imar ederek bugünkü haline getirdi… Hem de yapılan işe göre en az maliyetle… Merak eden, vakti olan gidip Van’ı görsün. Gezerken de eski Van ile karşılaştırsın…

Ne olduysa Van’ın baştan başa imarından sonra bugün olduğu gibi muhalefetin ileri gelenlerinden biri yine deprem vergisiyle toplanan paraları sordu!

***

Soracak elbette! Görevi anamuhalefet… Kamuoyunu bilgilendirmesi lazım değil mi? Ama sormadan önce de yapılan işleri hesaplayacaksın… Kuru sıkı atarak kahvehane ağzıyla beyanat vermeyeceksin!

Tabii söz konusu kişi ağzının payını aldı… Maliye Bakanı Mehmet Şimşek çıktı. Van için 5,2 milyar liralık harcama yapıldığını kalem kalem açıkladı ve mealen dedi ki:

“Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nca aktarılan 2,3 milyar lira ile TOKİ 18 bin konut yaptı. AFAD’a 607,2 milyon lira, evini yapana yardın 384,2 milyon lira, alt yapı iyileştirmelerine 5 milyon lira, acil yardım miktarı 10 milyon lira, Kızılay’a 121,7 milyon lira, valiliğe 21,3 milyon lira ve diğer giderler olmak üzere ilk etapta toplam 5,2 milyar lira harcadık…”

Evet, bu zamana kadar devletin özel iletişim vergisiyle topladığı gelirin yaklaşık 100 milyar liradan fazlası deprem harcamalarına, 40 milyar lirası da kentsel dönüşüme gitti. Başta deprem bölgeleri dahil 100 bine yakın yeni konut yapıldı. Hükümetin mevzubahis vergi geliriyle sadece depreme harcadığı para 150 milyar lirayı buluyor.

Muhalefet ise hâlâ 65 milyar lira… Afedersiniz 34 milyar dolar sayıklıyor!..