Reel sektörü savunanlar, güvercin yaklaşımlı olanlar, faizlerde sert indirimler isterken finans tarafında kalanlar ise daha çok mutedil ve bankaları da kırıp dökmeyecek faiz indirimlerini tavsiye eder hale geldi. Söz konusu durum hem dünyada hem de Türkiye’ye aynen bir sinema filmi yaşanıyor.

IMF’nin raporu henüz elimize ulaşmasa da dünyanın hali ahvali ortada. Uluslararası fonların gelişen ülkelerden peyderpey çekilmesi ve ticaret savaşlarıyla başlayıp ülke enflasyonlarının deflasyona gittiği bir ortam dünya ekonomisinde gerçeğin ta kendisi. Anlayacağınız küresel ekonomi resesyon öncesi bir kargaşa içinde debelenip dururken çareyi parasal genişleme ve faiz indirimlerinde arıyor.

Faiz indirimi denilince işin odağı ABD Merkez Bankası’na (FED) bakmak gerekiyor. FED’in her hareketi, guvernörlerinin ağzından çıkan her kelime dünyada büyük yankılar uyandırıyor. Bahsettiğim üzere FED’de de güvercin ve şahin guvernörler var. Güvercinler bugün için ABD Başkanı Donald Trump tarafında. Şahinler ise daha çok faizin sabit kalması veya mümkünse en uygun zamanda daha da artırılmasına sıcak bakanlar.

***

Trump da güvercinleri resmen destekliyor. Hatta FED icra kurulunda açık olan sandalye için elinde kuvvetli bir aday var. Adı Judy Shelton… Halen banka içinde aktif görevde ama, FED’in henüz karar vericiler tarafında değil. Ancak yakında boş olan sandalyeye Shelton’ın atanmayacağını da kimse söyleyemez. Judy Slhelton, FED’in bu ay sonunda yapacağı toplantıda büyük çaplı bir faiz indirimi yapması gerektiği yolunda çağrılarda bulunuyor.

Shelton bilhassa 50 baz puanlık faiz indirimini desteklediğini, ABD ekonomisinin bulunduğu durum itibariyle 25 baz puandan ziyade 50 baz puanlık bir indirimle kendine gelebileceğini belirtiyor. Shelton ekonominin yanında FED’in yüzde 2,5’luk bir politika faizine sahip olduğunu ve Avrupa (eksi yüzde 0,40) ve Japonya (eksi yüzde 0,10) faizlerinin çok üzerinde bir indirim avantajıyla elinin çok daha kuvvetli olduğunu dile getiriyor.

50 baz puanı sadece Shelton desteklemiyor, sert çıkışlarıyla bilinen St. Louis FED Başkanı James Bullard’ın, “Önden yüklemeli bir faiz indirimi için zaman uygun. Haziran’da faiz değiştirmemek Temmuz’da bir adım daha atma ihtimalini arttırdı” sözü de yine piyasalar tarafından 50 baz puana işaret ettiği şeklinde algılanıyor. Sadece Bullard değil, FED FOMC’de oy hakkı bulunan New York FED Başkanı John Williams da Hazine Bakanı Steven Mnuchin’i destekliyor 25 baz puanın üzerinde bir faiz indirimi bekleyenlerin safında yer alıyor. Birçok analist ise FED’in bu ay 25 baz puan artırsa bile, hemen gelecek toplantıda yine 25 baz puanlık daha indirim yapacağını ifade ediyor.

***

Aynı durum Türkiye için de söz konusu. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile aynı gün (25 Temmuz Perşembe) faiz indirme operasyonu yapacak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı (TCMB) etkilemek için finans piyasalarıyla reel sektör tarafı adeta faiz savaşına girmiş vaziyette.

Politika faizi eksi olan ECB yarın gerçekten faiz indirebilecek mi? Düşürecekse oranı ne olacak? Gerçek olan şu ki, bankanın 10 baz puanlık bir indirimden yana olduğu tahminleri oldukça fazla. Geçen hafta 10 puanlık faiz indirimi bekleyenlerin oranı yüzde 60’ların üzerindeydi. Bugün için beklentilerdeki oran azalsa da hâlâ indirim net olarak gündemde. Avrupa politika faiz oranını eksi yüzde 0,50’ye indirmede kararlı bir görüntü sergiliyor.

Gelelim Türkiye’ye… Asıl bizi ilgilendiren taraf burası. Dünya Türkiye’ye nasıl bakıyor? Faiz indiriminde hakikaten agresif yol denenecek mi? Tahvil yatırımcısı istediği faizi görebilecek mi? İndirim borsaya ne kadar destek verecek? Her şeyden önemlisi indirilecek faizin portföy yatırımlarından çok doğrudan yatırımlara, reel sektöre, üretime ve istihdama ne kadar katkı sağlayacağı hep düşünülen taraf.

Yurt dışı yorumcularının TCMB’ye bakışı oldukça müspet. Yeni başkan Murat Uysal’ın idaresindeki bankanın kısa vadede 800 baz puanlık faiz indirimi için planlarını hazırladığına yönelik notları okuyoruz… Hatta söz konusu notlarda faiz indirimleriyle birlikte doların 5,50’lere kadar geleceğini ifade etmekten çekinmiyorlar.

Yurt içinden hem de finans kesiminden faiz indirimi konusunda Merkez Bankası’na büyük destek var. Deniz Bank Genel Müdürü Hakan Ateş, enflasyon beklentisinin yüzde 12,5’e inebileceği bir süreçte Temmuz’da 300/400 puanla başlayıp yılsonuna kadar 900 baz puana kadar faiz indirimini makul ve muhtemel gördüklerini belirtiyor ve “Mevduat faizlerinde aşağı yönlü değişim devam edecek” diyor.

Faiz indirimi tartışmasında kazananların “reel sektör” tarafında olmasını isterim.