Neşe BERBER

 

Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği (GUSAD) ve Dicle Un Sanayicileri Derneği (DUNSAD) ile birlikte “Hasat Yılı ve Sonrası” temalı bölgesel toplantısını Mardin’de gerçekleştirdi.

Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği (GUSAD) Yönetim Kurulu Başkanı M. Mesut Çakmak, Analiz’in sorularını yanıtladı:

Dernek olarak sizin en büyük sorununuz nedir?

Biz Güneydoğu Sanayiciler Derneği olarak, buradaki bölgesel sorunlarımızın en büyüğü, kuraklık ve hammadde temini. Buradaki toplantının amacı da kuraklığı öne çıkartmak, hammadde temini ile ilgili devlet ile birlikte nasıl bir işbirliği yapıp bu süreci fazla hasara uğramadan, gerek iç piyasada gerek dış piyasada bunu bertaraf etmektir. Esas amacımız bu, buradaki katılımcıların da 140 kişi bir katılımcının olduğu toplantının da devletle, bürokrasiyle, buğday alıcısı ve satıcısıyla, çiftçisiyle bir araya gelip sorunlarımızı anlatmaktı. Şu ana kadar da hedefimize ulaştığımıza inanıyorum, çok güzel bir toplantı geçirdik buradaki ev sahibi biziz aslında, gayemiz şu; üyelerimizi bilgilendirmek, çiftçimizin haklarını devlete olduğu kadar duyurmak ve buradan da bir şeyler çıkarıp, gelecek üyelerimizle ilgili bunun haklarını korumak aslında. Bu yasalar çerçevesinde bunu yaparken de devletle yani elbirliğiyle yapmaktır.

Çiftçilerin sorunlarını aktarmak aslında hedefiniz. Çiftçinin en büyük sorunu nedir?

En büyük sorunu buradaki arazilerin küçük oluşu, sulak arazinin az oluşu Türkiye genelinde. Miras yoluyla bölünen araziler paramparça, bu araziler bölüne bölüne Türkiye'de arazi kalmadı böyle de devam ederse daha da bölündüğünde bir babanın 4 tane çocuğu vefat ettiğinde dörde bölünür arazi olmaması gerekiyor. Toprak reformu çok şart, Doğu, Güneydoğu Bölgesi bir tahıl ambarıdır ama sahipsiz gibi bir şeyi de var yani burada yapılan kanallarımız var, Atatürk Barajı'ndan gelecek, bu arazilerin sulanması v.s bazı çiftçilerimiz 500, 600, 700 bin dolar elektrik parası ödedi geçen sene, bu çok büyük para. Gayemiz birincisi çiftçinin yanında olmak, buğday, arpa, tahıl ektirmek, ikincisi de sanayici kardeşlerimizle, üyelerimizle birlikte sorunlarımızı devlete anlatmak.

Üretim yapan insanlarda, şirketlerde çiftçilerin geri adım attığını görüyor musunuz? Varmı böyle bir şey?

Şöyle şu anda geri adım atma yok.  Girdi maliyetleri çok fazla şimdi devlet bu sene destekleme yani taban fiyatını geri aldı da 35-36 civarlarında ama çiftçi geçen sene mazotu 4500 TL ye alırken, bu sene 7 bin liraya aldı, gübreyi 200-2500 liraya alırken, bu sene 6-7 bin liraya alıyor. Çiftçi girdi maliyetleri çok yükseldi, biz diyoruz ki; çiftçiye ekstra biraz daha bir şey verin ki, ektirsin devlet de yani mazot, gübre, enerji destekleri verelim, biz bi takibi ülke olmayalım, kendi kendimize yetmemiz lazım diyen düşünüyorum.

Hedef Afrika

Hammadde ihracat için değil mi çalışmak gerekiyor?

Tabii şimdi yurtdışındaki ithal ettiğimiz ürünleri yurtdışına gönderebiliriz, ihracatçı için fazla bir sorun ama iç piyasamız da var.

İhracat ne durumda sizin üyeler arasında?

Bizim şu an Türkiye genelindeki ihracat birinciliğimiz Mardin, ikinci İstanbul, üçüncü Gaziantep üyelerimiz fena değil, Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Malatya, Elazığ'da üyelerimiz var ama en büyük pazar Irak, Türkiye'nin en çok ihracatı yüzde 45-46 sı Irak, bu bölgesel olarak değil, tüm Türkiye olarak. Mardin Güneydoğu'nun da Irak ihracatı yüzde 43 en büyük ihracatçı il de Mardin, orada da çok tesislerimiz var, çok modern tesisler de yapıldı. Direkt gün aşırı, deniz aşırı ülkelere açılmamızın gerekliliğini dile getirdim toplantıda.

Hedef neresi?

Bütün dünya Afrika'ya gidiyor.

Peki zor mu oralara ihracat yapmak? Irak yakın, Afrika biraz uzak  zor olur mu?

Biraz tabii zorlanacağız ama olmazsa olmaz hedefimiz bu yani Irak ile ilgili piyasa biraz dursa ne yapacağız? Konjektör olarak bize, direkt bölge olarak derler taşıma suyla değirmen dönmüyor bizimki de böyle. Şimdi Karadeniz Bölgesi'nden, havzasından gelen buğdaylar Samsun, Marmara, Ege çok yakın. Takdir edersiniz biz değerli başkanlarım ve üyeleri nerden gelecek İskenderun, Mersin'e gelecek oradan buraya taşınacak 20-15 dolar, bir de gidişi var ne yapacağız? Kapasiteyi artırarak işletmelerin kapasitelerini yükselterek yurt dışına Irak'a 20 dolarla 5 dolarla, 10 dolarla mal satıp gelip bize bir dolarla mal satacağız o bölgelere 2 dolarla satacağız hedef bu.

TMO rahatlatacak açıklama yaptı

Bütün un sanayicilerini Mardin’de topladınız neden?

Mardin farklı bir kültür, burada başkanla konuşmuştuk Diyarbakır'ı hedeflemiştik ama Mardin acil on günde hazırlandık bu toplantıya. Türkiye'den katılımcı çok fazla oldu, çok ses getirdi. Umarım sektörümüze için hayırlara vesile olur. Devletten bir şeyler duyduk daha da duyacağız.

Ne duydunuz devletten?

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) katılımlarıyla gerçekleşen toplantımıza, Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle, TİM ve İhracat Genel Müdürlüğü yetkilileri ve tüm katılımcılar eşliğinde ihracatta yaşanan sorunlar ve yeni hedefler ele alındı. Bölge Un Sanayicileri ile özel olarak gerçekleştirilen ikinci panelde ise, un ihracatına yönelik bölgenin risk faktörü, iç piyasadaki sorunlar, buğday üretimi, kuraklık ve kuraklığın sektöre etkilerini tartışmak üzere bir istişare toplantısı yapıldı. Toplantıların sonuç bildirisi TMO Genel Müdürümüz Sayın Ahmet Güldal’a iletildi. Toprak Mahsulleri Ofisi en azından bizi rahatlatacak açıklamalar yaptı. Bu bir süreçtir.

Tabii Türkiye'nin un sanayicileri baktığımızda ana şeyi ekmeği üretiyorsunuz siz dolayısıyla çok önemli ve büyük de bir ilgi var

Gıda sektörü dediğimizde bir elbise almayabilirsiniz, bir ayakkabısız kalabilirsiniz ama aç kalamazsınız. Bu un da olur, makarna da olur her türlü gıda, ayrıca bizim ürettiğimiz sadece insanı beslemiyoruz ve hayvanlarımızın hammaddesini de işte kırığımız var, kepeğimiz var, mısırımız var bunları da yani bizim sektörümüz sadece un üretmiyor.