İsrail, Avrupa’ya gaz satmak için doğu boru hattı anlaşmasını imzalamış bulunuyor. Anlaşma uygun bulma için İsrail’in son onayını bekliyor. Yunanistan ve Güney Kıbrıs onaylamış durumda. İsrail sularından yola çıkacak olan 1900 km’lik boru hattı Güney Kıbrıs’a, oradan Girit önlerinden İtalya’ya uzanacak.

Ülkeler son yatırım için 2022’de karar almayı bekliyorlar. Altı milyar doları bulacak bu yatırımın epidemi döneminde düşen gaz ve petrol fiyatlarına pek karlı bir yatırım olacağı pek söylenemez. Ancak,2022’den sonraki gelişmeler bu yatarımın geleceğini belli edecek gözüküyor. Boru hattı 2025 yılında bitirilecek gibi düşünülmüş, yılda 10 milyar metreküp gaz taşıyacağı ve bunun ilerde iki misline çıkacağı iddia ediliyor.

Türkiye açısından ilginç bir gelişme olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumun açıkça ortaya çıkması ve duyum düzeyinden gerçeğe dönüşmesi karşısında Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de daha aktif bir politika izlemesini beklemek gerekiyor. Bu cesaretli hamlenin nedeni de araştırılmalı. Değişen nedir?

Öte yandan Ortadoğu’ya hızla girmeye çalışan, daha doğrusu Suriye’de rol almaya başlayan bir ülke daha var. Bu ülke Çin halk Cumhuriyeti. Çin, Suriye tarafından endüstriyel temelini güçlendirici ve tüketici malzemelerini sağlayacak bir ülke olarak gözüküyor. Böylece yol ve kuşak projeleri için Tarsus limanı ve Lazkiye limanına yerleşmeye hazırlanıyor. Böylece Rusya’dan sonra Çin’de Doğu Akdeniz’e yerleşmeye başlıyor. Rusya’nın bu gelişmelere itirazı yok. Çünkü mali kaynakları sağlayacak ülke Çin. Rusya ise Lazkiye ve Tarsus limanlarını askerileştiriyor ve bir Rus amiralinin söylediği gibi bütün Akdeniz’i buradan denetleyebilecek.

Çin şirketleri Beyrut –Tripoli-Homs ve Halep tren yolunu yapmaya hazırlanıyorlar. Çin’in Marmara’nın doğusunda bulunan Ambarlı limanın yanında Akdeniz’de, Yunanistan, Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır’da limanları var.

Çin, Suriye sitemeni askeri olarak girmekten kaçınıyor. Ancak bir gözü İdlip’teki ve Türkiye’nin çevresindeki Uygurlarda. İdlip’teki değişimler sonucu Uygurların, Pakistan, Tacikistan ve Afganistan’a kaçarak oradan Çin’i rahatsız etmelerinden çekiniyor. Afganistan ve Tacikistan’la sınır anlaşmaları yapmış durumda. Çin ve Rusya’nın Doğu Akdeniz’e yerleşmeye başlamaları Batının elini zayıflatırken yeni düzene itiraz edemeyen Batıya ve özellikle Fransa ve Yunanistan’a karşı elini güçlendirecek gibi gözükmektedir. Bu durumda Türkiye’nin yani diplomasi hamlelerine girişmesi ve tutumunu belirgin hale getirmesi beklenmektedir.