İsrafı çözmek için herkes elinden geleni yapıyor. İsrafın nedenlerini raporlara yazıyor üzerine çalışmıyoruz. İsraftan anladığımız çöpe atılan ekmek, bayat ekmeklerden yapılan köfte.

Oysa tohumdan sofraya gelene kadar tarımsal üretimin toplamında israf / fire / iade % 40’ın üzerinde. Tüm gıdaların %40’nın soğuk zincire ihtiyacı var.

israfın çözümü pazarda atılan domatesleri toplayıp kompos yapmak değil, lojistik. İklim değişikliği, daha az tarımsal üretim daha etkin kaynak kullanımı demek. 

Tarımsal ürünlerin en az kayıpla sofraya gelebilmesi için  çözüm doğru bir lojistik plan.

Belki rakamlar bizi biraz tetikler. Tarımsal üretim ve hasat da % 10 – 20, hasat sonrası taşıma ve depolamada % 4 – 10, işleme ve paketlemede % 2- 25, dağıtımda % 8 -17, tüketimde % 5- 28 düzeyinde görülen fire/israf/iade.

Birleşmiş Milletler her yıl üretilen gıdaların 1/3’ünün israf edildiğini öngörürken, Gunders ve Bloom bu oranı %40’lara kadar çıkarıyor. 

21 milyar dolar ihracat, 16 milyar dolar ithalat rakamları ile önemli bir tarım ülkesi olan Türkiye’nin gıda israf rakamı 215 milyarın üzerinde. Yaş sebze ve meyvedeki kayıp 20 milyar. Lojistik süreçlerden kaynaklı kayıplar %20’ye yakın. 

Yılda üretilen 49 milyon ton sebze meyvenin %25 - % 40’inin yetersiz soğuk zincir sebebiyle kaybedilmekte, depolamadaki yetersizlikte cabası.

ABD’de gıda atıklarının %12’si soğuk zincir sorunları kaynaklı,  ekonomiye etkisi 218 milyar dolar. 

Gelişmiş ülkelerin kullandığı soğuk zincir uygulamalarını gelişmekte olan ülkelerin kullanması durumunda yılda 200 milyon ton gıdanın kurtarılabileceği öngörülmekte. Ortalama her ülke için % 14 tasarruf.

Lojistikte karayolu taşımacılığı zincirin en pahalı, en az verimli ve havayı en çok kirleten şekli.

Gıdaların %1’inden daha az bir kısmı havayolu ile taşınmasına rağmen, CO2 emisyonunun gıda kaynaklı taşımacılıktan kaynaklanan tüm emisyonların %11’ini oluşturuyor.

Deniz yolu taşımacılığı en çok tercih edilen türlerden. Nesnelerin interneti ile konteynerlerden konum, oksijen, karbondioksit ve nem takibi de yapılabilmekte gıda güvenliği garantilenmekte. Kablosuz sıcaklık izleme teknolojileri, radyo frekanslı tanımlama etiketleri kayıp ve kaçağı önlemenin en etkin yollarından. 

Demiryolu taşımacılığı gelişmekte olan ülkelerde soğuk zincirin en zayıf halkası. Oysa en efektif olanı o.

Demem o ki; “sebze – meyve zayiatının azaltılması için soğuk zincir oluşturulmasına destek verilecektir” açıklaması onlarca yıl önceden alınması gereken bir karardı.

Niye mi?

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından; Sebze ve Meyvelerin Toptan ve Perakende Ticaretinde Uyulması Gereken Standart Uygulamalara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında 3 Ekim 2017 tarihinde resmi gazete de yürürlüğe giren tebliğin amacı zaten bu değil miydi iklim değişikliği moda olunca mı aklımıza destek olmak geldi?

Belki birileri çıkıp Türkiye’nin soğuk zincir lojistiğinin SWOT analizine bakar. Keza fırsatlar bölümünde lojistik için “gıda enflasyonunu düşürür, israfı önler” cümlesi hala orada.