Hamit VAROL

Geçen yıl yaşanan kur şoku nedeniyle oldukça zor günler geçiren ayakkabı sektöründe, bazı markalar içinde bulundukları finansal sıkıntıdan kurtulmak için konkordato ilan etti. Ancak sektör yetkilileri konkordatodan ziyade ‘vade’ sorunun daha önemli olduğuna dikkat çekiyor. Bir grup gazeteci ile bir araya gelen Türkiye Ayakkabı Sektörü Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (TASEV) Başkanı Tan Erdoğdu, perakende sektörünün yaşadığı dalgalanmanın ayakkabı sektörünün genelinde önemli bir etkiye sahip olmadığını söyledi. Erdoğdu, “Ayakkabı sektöründe pazar çeşitliliği var. Sektör sadece AVM’lerden ürün satmıyor. Ama buradaki firmaların popülaritesi yüksek olduğu için dikkat çekiyor. Tabii ki konkordato ilan edenler bizim markalarımız. Ancak bunların sektörümüz içindeki payı sadece yüzde 6” dedi.

Ders çıkarılmalı

Sektörün bugün 450 bin çift üretim gerçekleştirdiğini, 600 bin çift kapasitesi ve 300 bin çalışanı bulunduğunu kaydeden Erdoğdu, 7 tane mağazanın kapanmasının sektörü etkilemeyeceğini bildirdi. Erdoğdu, “Bu firmalar yakın zamanda işlerini yola sokacaklardır. Sektörün içindeki üreticiye zarar verdiler mi derseniz evet verdiler. Bence ayakkabı sektörü bundan çok önemli dersler çıkarmalı” diye konuştu. Sektörde yaşanan bu sıkıntıların altında yatan nedenin ise 18 aya uzanan ödeme vadelerinin olduğunu vurgulayan Erdoğdu şöyle devam etti: 

“Ayakkabı üreticileri yan sanayici firmalarına ödemelerini 18 aya kadar vade ile yapıyor. Oysa ekonomideki ömrü 6 ay ile ölçülen bir emtiadan bahsediyorum. Takvim yılını aşan bir vade olmaz. Yan sanayi sektörü özellikle taşıyamayacağı bir yükü üstüne almıştı. Bu balon patladı. Umarım ayakkabı sektörü ertelediği, yapmak zorunda olduğu reformu biraz metazori de olsa yapar. Böyle bir vade ile iş yürümez. Geleceği ipotek altına alıyorsunuz. Hangi firma buna dayanabilir. Vadelerin sınırlandırılması için yasal düzenleme şart.”

Üretim Anadolu’ya taşınmalı

Bu noktada ayakkabı sektörünün katma değer üretmesindeki en büyük engelin finansal maliyet olduğunu da kaydeden Erdoğdu, “İşadamının enerjisini sömürüyor. İşadamı düşünün günün yüzde 50’sinde ödeme alma peşinde. Geri kalan zamanda markalaşsın mı, pazar mı bulsun? Endüstri kollarının aşması gereken en önemli unsur artık ödeme araçlarının senetler olmaması. Her şeyde dijitalleşme çağı, ödemeye geldiğimiz zaman bu yok. Bunu çözmek lazım” dedi. Ayakkabı sanayinin yüzde 50’sini İstanbul’da olduğunu da kaydeden Erdoğdu, “Orta vadede endüstrinin üretim bacağının Anadolu’ya göç etmesi lazım. Bununla ilgili bir çalışma yapıldı. Urfa’da örnek bir model yapıldı” ifadelerini kullandı. 

Ünlü markaların merceğindeyiz

Tan Erdoğdu, dünyaca ünlü ayakkabı markalarının Türkiye’de üretim yaptırmak istediğine dikkat çekti. Erdoğdu, “Hali hazırda üretim yaptıran birçok marka var. Bunun yanında üretim kapasiteleri arttığı zaman önemli spor markalarının da Türkiye’de üretim yaptıracağını düşünüyorum. Örneğin Adidas’a 20-30 yıldır üretim yapan bir ülkeydik. Bunun gibi küresel oyuncuların ülkemizde üretim yaptırmaması için hiçbir neden yok. Türkiye olarak son dönemde özellikle Nike, Puma ve Adidas gibi markaların radarındayız. Sadece Nike’ı dikkate alırsak toplam 35 milyar dolarlık bir turnovera sahip. Belki çok niş ürünleri değil ama standart ürünlerini Türkiye’de konuşlandırabilir” dedi. Hali hazırda bu dev markalara üretim yapacak büyük kapasitelere sahip firma sayısının az olduğuna ifade eden Erdoğdu, “Dolayısıyla öncelikle ölçeğini yerli yerine oturmuş firmalara ihtiyacımız var. Bu nedenle ayakkabı sektörümüz önümüzdeki dönemlerde ölçek ekonomisine geçmek için bir devinim içine girmesi gerekiyor” diye konuştu. 

10 marka arasına bizden de girecek

TASEV Başkanı Tan Erdoğdu, ayakkabı sektörünün 2023 yılında dünyada çıkarmayı planladığı 10 marka arasında ayakkabı sektörünün de yer almasını hedeflediklerini söyledi. Geçen yıl 888 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini bu yılki hedeflerinin ise 1 milyar dolara yakın olduğunu kaydeden Erdoğdu, “2023 ihracat hedefimiz 1.5 milyar dolardı. Bunu 2 milyar dolara çıkardık” dedi. 

Geçen yıl sektörün yaptığı ithalatın 623 milyon dolar olduğunu hatırlatan Erdoğdu, “Ayakkabı sektörü olarak yüzde 43 dış ticaret fazlası veriyoruz. Eskiden kalitesiz ayakkabı ithalatı vardı. Bu rakam 1 milyar dolarlara dayanmıştı. Şimdi daha çok kaliteli ürünleri ithal ediyoruz” şeklinde konuştu.