Hakan DİKMEN

Avrupa‘nın en büyük ekonomisi Almanya’da kalifiye işçi sıkıntısı yıllardır devam eden ve giderek artan bir sorun. Düşük doğum oranının yanısıra, demografik değişim nedeniyle istihdama katılan kişilerin sayısının azalması ve Corona virüsü pandemisi sürecinde yurtdışından eleman girişinin kesilmesi nedeniyle hızlanan eleman açığı, çok sayıda işletmeyi güç durumda bırakacak seviyeye tırmandı.

Neredeyse tüm sektörleri etkileyebilecek şekilde şirketlerin yüzde 54'ünün kalifiye eleman eksikliği nedeniyle faaliyetlerini azaltmak veya üretimlerini kısmak zorunda kaldığı öğrenilirken, uzmanlar ve meslek kuruluşları 2023 yılı sonuna kadar Almanya'da kalifiye eleman sayısında 7 milyon civarında azalma olacağı tahmin ediliyor.

Demografik hesaplamalar, 2030 yılına kadar istihdamının bu şekilde 45 milyona düşeceğini gösteriyor. 2050’li yıllara gelindiğinde her üç kişiden birinin 67 yaş üzerinde, yani emeklilik yaşında olacağı, önlem alınmazsa nüfustaki dengesizlik nedeniyle bakım giderlerinin ülke finansmanını çökerteceği ve toplumun refahının tehlikeye gireceği belirtiliyor. 

Biz de bu konuyu Almanya’da yaşayan sayın Hatice Balaban Çoban ile konuşmak istedik. Çünkü o bu yeni dönemi başarıyla yöneten bir yönetici.  Getacare GmbH. şirketinde de CEO olarak çalışıyor. 

Yaptiginiz işi anlatır mısınız? 

Alman Nitelikli İş Gücü Göçü yasasında yapılan büyük değişikliğin 2020 yılı Mart ayında yürürlüğe girmesi ile nitelikli iş gücünün Almanya’ya göç etmesi konusundaki bazı engeller ortadan kalkmıştır. Bunun en önemlisi, Almanya'da denkliği olan bir iş gücünün, şayet bir iş sözleşmesi veya işe yerleşme taahhütnamesine sahip ise, Federal İstihdam Bürosu'nun öncelik araştırmasından etkilenmemesidir. Bu bağlamda 2020 yılında, Almanya'ya iş gücü istihdamı konusunda faaliyette bulunmak üzere Getacare GmbH'yı kurduk. Bu sayede özellikle Türkiye'de eğitim almış başta sağlık sektörü olmak üzere kalifiye iş gücünün Almanya'da iş edinip çalışmaya başlayabilmesi için gereken tüm bürokratik işlemleri yürütüyor ve bu konuda danışmanlık hizmeti veriyoruz.

Sadece Türkiye ile mi ilgileniyorsunuz. Başka hangi ülkeden çalışanlar baş vuruyor?

İş gücü göçü tüm ülkelerden gelenleri kapsıyor, ancak biz Türkiye'ye yoğunlaşmış durumdayız. Burada eğitimini Türkiye'de almış olmak kriter oluyor. Yoksa yabancı ülke vatandaşı olup Türkiye'de eğitim almış kişilere de hizmet vermekteyiz. Ayrıca Balkan ve Kuzey Afrika ülkelerini de hizmet bölgemize dahil etmekteyiz.

Almanca bilmek şart mı? Bence bir şekilde dünya insanı olmak için yabancı dillere önem vermeliyiz. 

Doğru söylüyorsunuz, ilgili mevzuat en az B1 seviyesinde Almanca bilmeyi şart koşuyor. Nadiren, bazı özel durumlarda mesleki yeterlilik açısından Almanca bilgisi gerektirmeyen bir iş gücü söz konusu ise, gerekli prosedürü uygulayarak Almanca bilgisi aranmadan da işlem yapılabiliyor.

Seçilen kisilerde ne gibi özellikler aranıyor?

Almanca bilgisi dışında en önemli kriter, iş gücünün kalifikasyonunun Almanya'daki denkliğinin akademik veya pratik düzeyde kanıtlanmasıdır. Bu işlemler bütünü, yoğun Alman bürokrasisinde zorlu ve kapsamlı bir süreç gerektiriyor. Bu süreci sağlıklı yürütebilecek sabır ve sorumluluk gösterebilecek adaylar öne çıkıyor. Dahası, yüksek derece ile mezun olmuş ve deneyim sahibi, çalışkan ve düzenli olmak, bir Avrupalı gibi düşünebilmeye yatkınlık ve 6-12 ay sürecek bu maceraya maddi ve manevi olarak hazır hissetmek önem arzediyor.

Almanya‘ya Gelirken kac para ceplerinde olmalı?

Meslek durumuna göre değişken süreçlerden geçildiği için, her adaya bireysel olarak detaylı bir kariyer programı ve bütçe hazırlıyoruz. Bu bütçe, henüz Türkiye'de iken başlayacak hazırlık ve evrak işlemleri maliyetleri ile birlikte, Almanya'ya gelip işe başladıktan sonraki maaşına ve geçim durumuna göre belirleniyor. Almanya'da hizmet bedelleri Türkiye için yüksek olduğundan, işe başlayana kadar ödenmesi gereken ücretlerin büyük bölümünü sonraya erteliyoruz. Bu sayede adaylar aldıkları hizmet bedeli çalışmaya başladıktan sonra taksitler halinde ödeyebiliyorlar. Yine de en azından konaklama için başlangıçta ödenmesi gereken kira depozitosu ve avansı, ilk kira bedeli ve maaş tarihine kadar olan geçim masraflarını yanlarında getirmeleri gerekiyor. Bu da yerleştikleri yere göre 2000- 4000 Avro arası olabiliyor.

Bir  yaş sınırı var mı?

İş gücü göçü için temelde bir yaş sınırı yok ancak belli bir yaşın üstü için ülkesindeki emeklilik primleri sorgulanabiliyor. Bir meslek eğitimi almak isteyenlerde ise yaş sınırı var.

Alman Devlet Yardımı olacak mı iş kurmak isteyenlere?

Almanya, iş gücü göçü konusunda da yardım paketlerini devreye sokuyor. Bu konuda hazırlanmakta olan mevzuat var. Ancak, hayata geçmesini bekliyoruz. Hali hazırdaki destekler, Almanya'ya geliş öncesini kapsamıyor. Şu an için, ancak Almanya'ya geldikten sonraki işlemler için desteklerden yararlandırabiliyoruz.

Alman hükümeti, Avrupa Birliği dışındaki ülkelerden Almanya’da çalışmak isteyen nitelikli çalışanlar için bir puan sistemi oluşturma ve istihdamı yeniden cazip hale getirmek için asgari ücretin saat başına 12 euro yükseltilmesini kararlaştırmıştı.

 

Hangi mesleklere öncelik var? Sağlık sektöründeki açık 300 bin olarak tanımlanırken, pandemi sürecinde görevi bırakan sağlık personeli nedeniyle sadece hemşire açığının 80 bini bulduğu söyleniyor.

Öncelikli meslekler arasında Sağlık başı çekiyor. Doktor, Hemşire ve Fizyoterapist dışında Beslenme Uzmanı, Çocuk Gelişimciler, Bebek Bakıcılığı, Hasta ve Yaşlı Bakıcılar, Ebeler ve ayrıca bazı Mühendislik bölümlerinin mezunları ve Bilgisayar Programcıları da lisans mezunu olmak şartı ile kabul görüyorlar.

Alman Sağlık Sigortası Hekimleri Birliği’nin verilerine göre doktor açığı 6 bin 300 civarında, başka bir deyişle sağlık sektöründe 6 bin 300 doktorun yeri doldurulamıyor. Birlik, önlem alınmaması durumunda açığın 2030’a kadar 10 bine çıkmasını öngörüyor.

Bir de Almanya‘da çalışan Doktorların yüzde 20'si emeklilik sınırına gelmiş durumda.

 

Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan Savaş eleman alımlarını ya da Almanya’ya nasıl yansıdı? Yani Ukraynali  yetişmiş iş gücü Türklerin şansını etkiledi mi? 

Savaş durumunun etkisi farklı oldu. Zaten büyük şehirlerde var olan konaklama sıkıntısı ve fiyatları daha çok arttı. Almanya genelinde kiralık yer bulmak çok zorlaştı. Geçici konaklama olanakları bile ulaşılmaz oldu. Bir oda için aylık 2500 Avro ödemeyi göze alıp, haftalarca beklemek zorunda kalınan bölgeler var. Ukraynalı göçmenler için verilen konaklama desteği bu durumun oluşmasına yol açtı. İş gücü açığı, işlemlerin uzun sürmesi nedeni ile henüz kolay kapanacak gibi görünmüyor.

Türkiye'den meslek sahibi olup Almanya'ya göç etmek isteyenlere öneriniz ne olur?

Türkiye'den meslek sahibi olup Almanya'ya göç etmek isteyenlere önerimiz, bulundukları yerde Almanca kurslarına katılıp, zaman geçirmeden denklik işlemlerini başlatmak için deneyimli bir danışmanlık firması ile iletişime geçsinler. Kendi başlarına hareket etmesinler ki gerekli işlemler sorunsuzca halledilsin, işyerleri ve konaklayacakları yer ayarlansın, varsa yanlarında gelecek aile bireyleri konusunda da nelerle karşılaşacakları konusunda bilgili olsunlar ve sürekli danışacakları bir profesyonel ekipten yararlansınlar. Bunun için ödeyecekleri ek bedele değeceğini unutmasınlar. 

Bu konuda sizi bulurlar eminim. 

Pekiyi Alman devletinin desteği nasıl oluyor? 

Alman devletinin desteği  ile kurduğumuz Online Getacare Kariyer Portalı'nda danışmanlık hizmeti alırken ve işlemleri sürdürürken nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda Türkçe bir rehber bulunuyor. Ayrıca bu portale ücretsiz kaydolup, Alman işverenlere özgeçmişlerini atabilirler. 

Sayın Hatice Balaban Çoban, “Nitelikli İşgücü Göçü Yasası“  konusunda bize önemli bilgiler verdiniz. 

Bu değerli bilgiler için çok teşekkür ederiz. Siz de aslında çok ulvi bir iş yapıyorsunuz. Artık dünya çok küçüldü. Küresel düşünenler tarafından zaten sınırlar da kalktı ortadan. Ufak hatırlatma da yapmak istiyorum. Söz konusu vasıflı elemanlar, somut bir iş teklifi olmadan, iş aramak için Almanya’ya gidip geçici oturum izniyle 6 aya kadar kalabiliyor. Belki gidip bir Hatice hanımla konuşmak istersiniz. 

İşte bugün eğer sağlam bir eğitim almışsanız size dünyanın her yerinde iş var demek için bu röportajı yaptık. Bir de savaşlar  ve hastalıklar olmasa huzurlu yaşanacak bu alemde ama ne yazık ki yüzlerce yıldır çözemiyoruz bu sorunu. Umutlarımız  “Yurtta Sulh Cihanda Sulh.“ 

Www.getacare.de