Hakan ÖZBAY

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Eskişehir Beylikova’daki dev rezervden iş sağlığı güvenliğindeki dijital dönüşüme kadar kritik başlıklarda önemli mesajlar verdi. Bayraktar, "Hedefimiz madenciliğin GSYH içindeki payını yüzde 5’lere taşıyarak Türkiye’yi madenlerde net ihracatçı konuma getirmek" dedi. Türkiye, "Türkiye Yüzyılı" vizyonu çerçevesinde enerji ve tabii kaynaklar alanında stratejik adımlar atmaya devam ediyor. Bakan Bayraktar, yaptığı özel açıklamalarda, madencilik sektörünün hem ekonomik büyüklüğünü hem de küresel rekabetteki yerini yeniden tanımlayan vizyonu ortaya koydu. Bakan Bayraktar, madencilikte "Önce İnsan, Sonra Çevre, Sonra Katma Değerli Madencilik" ilkesiyle hareket ettiklerini vurguladı.

DÜNYADAKİ 90 MADENİN 70’İ TÜRKİYE’DE

Türkiye’nin jeolojik yapısı itibarıyla küresel ölçekte nadir bulunan bir zenginliğe sahip olduğuna dikkat çeken Bakan Bayraktar, ülkenin potansiyelini rakamlarla gözler önüne serdi. Dünyada ticareti yapılan 90 civarındaki maden türünün 70’inin Türkiye topraklarında bulunduğunu belirten Bayraktar, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Ülkemiz maden çeşitliliği açısından eşsiz bir konumda. Küresel ölçekte baktığımızda; endüstriyel hammadde rezervinin yüzde 2.2’sini, metalik mineral rezervinin yüzde 0.4’ünü, kömür rezervinin yüzde 1’ini ve jeotermal enerji potansiyelinin yüzde 0.8’ini elimizde bulunduruyoruz. Özellikle bor, soda külü, alçı taşı ve krom gibi stratejik madenlerde dünyada ilk 5 ülke arasındayız. Bu tablo, Türkiye'yi uluslararası arenada vazgeçilmez bir merkez haline getiriyor."

Bakan Bayraktar, sektörün ekonomik büyüklüğüne dair güncel verileri de paylaştı. 2024 yılı itibarıyla madencilik sektörünün toplam büyüklüğünün 363 milyar liraya ulaştığını ifade eden Bayraktar, bu rakamın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 0.94’üne tekabül ettiğini belirtti.

Sektörün ihracat performansına değinen Bayraktar, "Geçtiğimiz yıl 6.01 milyar dolar ihracat gerçekleştirerek ekonomimize can suyu olduk. Bu yılın ilk 11 ayında ise şimdiden 5,1 milyar doları yakaladık; yıl sonunda bu rakamın 6 milyar doları aşacağına inancım tam. Ancak biz bununla yetinmiyoruz. Madenciliğimizin GSYH içindeki payını binde 6’lardan yüzde 1,4 seviyesine çıkardık. Nihai ve büyük hedefimiz ise bu oranı yüzde 5’lere yükseltmek" şeklinde konuştu.

Bayraktar, bu hedefe ulaşmak için yerli kömürden altına, metalik madenlerden nadir toprak elementlerine kadar her alanda yatırımı ve üretimi artıracaklarını, Türkiye'yi maden alanında "net ihracatçı" bir ülke yaparak ekonomiyi daha müreffeh bir seviyeye taşıyacaklarını kaydetti.

BEYLİKOVA’DA ENDÜSTRİYEL TESİS DÖNEMİ

Açıklamaların en dikkat çekici bölümlerinden biri, Türkiye’nin enerji bağımsızlığı ve teknolojik geleceği için kritik öneme sahip olan Nadir Toprak Elementleri (NTE) konusuydu. Eskişehir Beylikova’daki sahanın, 694 milyon tonluk rezervle dünyanın en büyük ikinci sahası olduğunu hatırlatan Bayraktar, buradaki 17 nadir elementin 10’unun tespit edildiğini söyledi.

Pilot üretimden endüstriyel üretime geçiş takvimini açıklayan Bakan Bayraktar, süreci şöyle detaylandırdı: "Nadir toprak elementleri, bizim için sadece ekonomik değil, stratejik ve oyun değiştirici bir alan. 2020 yılında başladığımız çalışmalar sonucunda 2023’te pilot tesisi devreye aldık ve şu an üretimimiz sürüyor. Şimdi ise ikinci ve asıl büyük faza geçiyoruz: Endüstriyel tesis. Hedefimiz önümüzdeki yıl bu dev tesisin temelini atmak ve 2 yıl içerisinde tesisi tam kapasiteyle hayata geçirmek."

Mevcut yüzde 92-93 olan saflaştırma seviyesini daha yukarı çekmek için bazı ülkelerle teknoloji transferi konusunda temas halinde olduklarını belirten Bayraktar, "Kuracağımız bu tesis ve geliştireceğimiz teknolojiyle, Türkiye olarak bu alanda dünyadaki ilk 5 ülke arasına girmeyi hedefliyoruz" dedi.

DENETİMDE SIFIR TAVİZ TEKNOLOJİDE ZİRVE

Madencilik sektörünün en hassas konusu olan iş sağlığı ve güvenliği hakkında da net mesajlar veren Bakan Bayraktar, sektörde 141 bin kişinin doğrudan istihdam edildiğini hatırlattı. "Emekçilerimizin evlerine, ailelerine sağ salim dönmeleri bizim en büyük önceliğimizdir" diyen Bayraktar, insani hatayı minimize etmek için dijitalleşmeye ağırlık verdiklerini anlattı.

Denetimlerde radar, sonar, drone, elektronik takip ve dijital uyarı sistemlerinin aktif olarak kullanıldığını belirten Bayraktar, denetim sayılarına ilişkin şu istatistikleri verdi: "Madenlerimizde sıkı ve etkin bir denetim mekanizması işletiyoruz. 2023 yılında 8 bin 828 olan denetim sayımızı, 2024 yılında 9 bin 927’ye çıkardık. Bu yılın Kasım ayı itibarıyla da 8 bin 383 denetim gerçekleştirdik. Kanuna uygun olmayan hiçbir faaliyete göz yumulmuyor, gerekli yaptırımlar tereddütsüz uygulanıyor. Hedefimiz, maden kazalarının hiç yaşanmadığı bir sektöre ulaşmaktır."

DOĞAYA BORCUMUZU ÖDÜYORUZ

Bakan Bayraktar, madencilik faaliyetleri ile çevre koruma dengesine ilişkin kamuoyundaki hassasiyeti paylaştıklarını belirterek, "Çevreye rağmen değil, çevreyle birlikte madencilik" anlayışını benimsediklerini vurguladı. Madencilik faaliyeti biten sahaların kaderine terk edilmediğini, aksine rehabilite edilerek doğaya yeniden kazandırıldığını ifade etti.

Yürütülen TÜRMES projesine dikkat çeken Bayraktar, "Bugüne kadar 53 ilimizde, toplam 13 bin hektar yani yaklaşık 18 bin futbol sahası büyüklüğündeki alana 23,7 milyon adet ağaç dikimi gerçekleştirdik. Bu, bugünün sorumluluğu olduğu kadar gelecek nesillere olan borcumuzdur" dedi.

Bayraktar ayrıca, Meclis'te kabul edilen yeni düzenleme ile rehabilitasyon bedellerinin artırıldığını ve bu bedellerin nemalandırılmasının sağlandığını belirterek, çevre duyarlılığını yasal güvencelerle de pekiştirdiklerini sözlerine ekledi.