Kahramanmaraş merkezli iki depremde yıkılan binlerce binanın bir kısmında arama kurtarma çalışmaları yerini enkaz kaldırmaya bırakırken, ortaya çıkan devasa moloz yığınları ve çöpün nerelere dökülmesi gerektiği tartışması da başladı.

Hatay'ın Samandağ ilçesinde Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün koruması altındaki Milleyha Sulak Alanı'na deprem bölgesinden moloz ve çöplerin dökülmeye başladığı haberine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar’dan açıklama geldi. 

Birpınar "Depremden çıkan hafriyat atıkları için büyük sızdırmaz alanlar üzerinde çalışıyoruz. Sulak alana kesinlikle dökülmeyecek. İçiniz rahat olsun. İlk günden bugüne kadar Hatay’dayız. Duyduğunuz bildiğiniz aksilikleri bize iletmeye devam edin" diye sürdürdü.

Mevzuat ne diyor?

İnşaat molozları ve çöplerin ne tür alanlara dökülebileceği, nasıl geri dönüştürülebileceği ve bu işlerden kimlerin sorumlu olduğu "Hafriyat Toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının kontrolü yönetmeliği" başlıklı bir yönetmelikte düzenleniyor.

2004 tarihli yönetmeliğe göre inşaat ve yıkıntı atıklarının, belediyelerin veya bölgenin en kıdemli mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi yasak.

Ayrıca her durumda bu tür atıkların en aza indirilmesi, içindeki zararlı maddelerin bertaraf edilmesi, geri dönüşümü yapılarak yetkililerin göstereceği yerlere atılması gerekiyor.

Deprem bölgesinden BBC Türkçe'nin sorularını yazılı olarak yanıtlayan Bakan Yardımcısı Birpınar, enkazlar konusunda AFAD tarafından yayımlanan Türkiye Afet Müdahale Planı'nda, enkaz kaldırma konusunda yetkilendirilen "Afet Enkaz Kaldırma Çalışma Grubu” adlı yapılanmanın sorumlu olduğunu söyledi ve görevlerini şöyle sıraladı:

Enkaz döküm alanlarını belirlemek

Arama ve kurtarma çalışmaları bittikten sonra bina, tesisler ve çevredeki enkazın kaldırılmasını sağlamak,

Yıkılması gereken hasarlı binaların yıkılması, yıktırılması ve enkazın kaldırılmasını sağlamak.

Peki enkaz kaldırmadan sorumlu yapılanmada kimler yer alıyor? Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar bu soruyu şöyle yanıtladı:

"Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'ne göre depremler sonucunda oluşan yıkıntı atıklarının yönetiminden, mahallin en büyük mülki amirinin başkanlığında oluşturulacak Kriz Merkezi sorumlu olup, mahallin en büyük mülki amirinin başkanlığında yıkıntı atıklarının depolanacağı alan belirlenmektedir.”

Bakan Yardımcısı Birpınar bu kararlar alınırken nelere dikkat edileceğinin de belli olduğunu anlatıyor:

"Bu alanlar belirlenirken, sahanın topoğrafyası ve jeolojisi dikkate alınmakta, tarım amaçlı kullanılan arazilerde, içme, sulama ve kullanma suları rezervuarlarında, taşkın riskinin yüksek olduğu yerlerde, yağmur sularının akışını engelleyecek vadilerde veya dere yataklarında, heyelan, çığ ve erozyon bölgelerinde olmamasına dikkat edilmektedir.

Yönetmelik Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na da bu konularda bilgi verilmesini öngörülüyor.

Bakan Yardımcısı Birpınar, Hatay Milleyha Kuş Cenneti'ne dökülen atıklar konusuna müdahale ettiklerini açıkladıktan sonra sosyal medya üzerinden, hatalı ve yönetmeliğe aykırı uygulamalar konusunda herkesten uyarı beklediğini de bildirdi.

Asbest uyarısı

Molozlar konusunda bir uyarı ve çağrı da yine bölgede incelemelerini sürdüren Jeoloji Mühendisleri Odası'ndan (JMO) geldi.

JMO'nun açıklamasında deprem bölgesindeki kent yöneticilerine ve özel olarak da Kahramanmaraş Valiliği ve Büyükşehir Belediyesi'ne sesleniliyor:

"Acil olarak yıkıntı ve molozların Sır Barajının beslenme havzasına dökülmesini engellemeli, yıkıntı moloz döküm için yeni alanlar belirleyerek molozların buralara dökülmesini sağlamalıdırlar."