Neşe BERBER

Günsel diye bir marka çıkardınız ve bu markanız elektrikli otomotiv diye lanse edildi. Bu proje nasıl ve ne zaman başladı?

Bu proje aslında 50 yıllık bir hayal kurucu rektörümüzün Suat Gürsel hocamızın, aile büyüğümüzün, babamızın 50 yıllık bir hayaliydi otomobil üretmek. On yıl önce bizler çalışmaya başladık üniversitemizin bünyesinde, akademisyenler, mühendislerimiz, öğrencilerimiz ile birlikte üniversite projesi olarak başladık, on yıl gibi kısa bir sürede dünyaya hazır bir araç haline getirdik. Bu proje aslında uzun soluklu bir proje kısa kısa anlatmaya çalıştım ama özetleyecek olursak 50 yıllık bir hayalin, 10 yıllık bir emeğin sonucudur.

Bu projeyi hayata geçirirken yaşadığınız zorluklar yada kolaylıklar nelerdi?

KKTC'nin güzel Kıbrıs'ın siyaseten tanınmamış olması, çok zorluk yarattı bize aslında. Örneğin uluslararası firmalarla anlaşmalarda, tedarikçilerle çalışmalarda bir hayli zorlandık. Bazı makina parkındaki kullanıcı onayının tanınmadığı için kabul edilmemesi bizi zorladı. Tabii ki zaman olarak biraz daha fazla zaman gerekti, emek gerekti ama sonuçta başardık.

Bu otomobili özellikle mi elektrikli yaptınız, yoksa başka bir plan vardı da ona mı dönüştü? Nasıl oldu o süreç?

Yüz yıl önce atların başına ne geldiyse at arabalarının atlarının yerini içten yanmalı motorlar nasıl aldı ise, çok kısa bir süreçte içten yanmalı motorların, elektrikli motorlar arasındaki değişim de böyle olacaktır. Bunu öngörebildik biz, çünkü hızla batarya teknolojisinin gelişmeye başlamış olması içten yanmalı motorların, elekrikli motorlarla yer değişikliğinin bir sinyaliydi. Aslında elektrikli motorlar on yıllardır kullanılan bir teknoloji fakat sıkıntı batarya enerji depolama kısmında idi. Bunlar hızla geliştikçe içten yanmalı motorları, elektrikli motorlara karşı bayağı dezavantajlı hale getirmiş oldu.

Ülkemiz güneş görüyor

KKTC bir ada, orada elektrikli otomobil kullanım açısından bir kolaylık olacak mı?

Ülkemiz 335 gün güneş gören bir ülke, güneş enerjisinin en verimli kullanılabileceği ülkelerden biri, biz Günsel olarak bu konuda da yatırımlarımızı başlatmış durumdayız. Biz KKTC'nin adamızı tamamen çevreci enerjiye çevirmek istiyoruz. O yüzden elektrikte çok verimli ve uygun bir yer.

Harika bir fikir. Enerji olarak güneşi kullanma fikri ve bunu yatırıma dönüştürme fikri ile yola çıktınız anladığım kadarıyla. Doğru mudur?

Evet ülkemizin bu güç kaynaklarını, bu güneş kaynağını daha verimli kullanmaya yönelik çalışmalar var.

Farklı neler yapıyorsunuz peki? Güneş enerjisi ile ilgili nasıl bir yatırımınız var?

Üniversitemiz ve tüm bilimsel fabrikasının enerjisini güneşten sağlayacak 5 tarlasını güneş enerjisi tarlasının inşaatını başlattık. Bununla özelde öncelikle üniversitemiz, üniversite hastanelerimiz ve fabrikalarımızın faydalanmasını sağlayacağız ve ikinci aşamasında ise tüm adanın enerjisini sağlayabilecek yatırımları sadece biz değil hem devletimiz ve işadamları ile birlikte ülkemizde de elektriğin de bağlanması ile birlikte daha yeşil bir adaya çevirmeyi hedefliyoruz.

Bu yatırım bir çok kurum ve kuruluşa örnek olabilecek bir yatırım aslında

Evet biliyorsunuz üniversiteler eğitim kurumları, toplumun dokuma tezgahıdır aslında, dolayısıyla örnek olmak öncü olmak aslında üniversite kelimesinin yanına en çok yakışan kelimeler.

Solunum cihazımızı ürettik

Üniversiteler ayrıca AR-GE yeridir, araştırma geliştirme, farklı çalışmalarınız var mı?

Şöyle sadece şu pandemi dönemini özetleyebilirim, biz üniversite olarak kendi solunum cihazımızı ürettik, alternatif denilebilecek taşınabilir kendi solunum cihazlarımızı ürettik. Bir dönem biliyorsunuz solunum cihazlarında bayağı sıkıntı yaşanmıştı. Bunun yanında örneğin covit bulaşmasını engelleyen ve 6 saat koruyuculuğu olan bir burun spreyi geliştirdik. Futbol oynayan robotlarımız var, bunlar dünya robot şampiyonası birincisi. Güneş enerjili yarış arabalarımız vardı, bunlar da Afrika'da, Avustralya'da yarıştı oralarda başarılarımız var. Bunlar da aslında Günsel Otomobil'in de temelidir diyebiliriz. Araştıran geliştiren bir üniversiteyiz, üniversiteler söylediğiniz gibi AR-GE bilim merkezi olmalı, sadece eğitim veriyorsanız siz üniversite değil yüksekokul bir fakültesiniz.

Şimdi bakıyoruz da üniversiteler, dünyada böyle aslında üniversiteler bir marka buluyor, bir marka yaratıyor bundan milyarlarca dolar kazanıyor, devlet de bu markadan para kazanıyor. Bu AR-GE bizde çok oturmuş değil, gönül ister ki böyle olsun değil mi?

Evet tam oturmuş değil ülkemizde, Türkiye'mizde ama aslında hızlı gittiğini söyleyebilirim. On yıl ya da beş yıl öncesine baktığımızda bugün ile kıyaslandığında çok daha iyi, daha iyiye gideceğiz. Marka yaratma konusunda çok haklısınız birçok markaya baktığımızda bunlar üniversitelerin yarattığı markalar.

Bu güneş enerjisi konusunda ne kadar yatırım yaptınız? Ülkenin ne kadar enerji ihtiyacını karşılayabilecek?

Tam kesin değil ama ortalama olarak söyleyebilirim 12 MB gibi bir santral bu ülke kullanımının yüzde 5'i gibi bir rakama denk geliyor.

Doğa ile savaşılmaz

Artık öyle bir yere gidiyor ki Dünya doğadan kendi ülkemizde ne varsa kullanmalıyız değil mi? Ne varsa

Doğru, doğaya savaş değil de doğa ile beraber hareket ederek, faydalanabiliyoruz. Örneğin güneş enerjisi, inanılmaz ekonomik bir kaynak ve her geçen yıl da panellerin verimlilik oranı artıyor. Rüzgar da çok verimli bunları kullanarak hem ülkelerimizi daha yaşanılır bir hale getirebiliriz hem de doğaya olan saygımızı ve borcumuzu öderiz.

Elektrikli otomobil ile ilgili Siz şu anda ne aşamadasınız? Üretimi başladı mı? Satış aşamasında Türkiye ile ilişkileriniz nasıl olacak? Satış ofisleri olacak mı? Sadece KKTC için mi düşünüyorsunuz yoksa dünyaya açılabilecek mi?

Şu an 3.30 gibi hazır geçtiğimiz yılın hemen pandemi öncesinde 20 Şubat'ında lansman ve tanıtımımızı yaptık. Şu an kampüsümüzdeki test alanlarımızda halkımız da gelip test sürüşleri yapabiliyor. Türkiye'miz ile birlikteliğimiz her alanda olduğu gibi bu alanda da Türkiye'nin 350 farklı firması ile şu an çalışıyoruz. Türkiye'nin bize olan yakınlığı ve yeteneklerini kullanabiliyoruz. Dünyaya baktığımızda 800 uluslararası firma ile çalışıyoruz ve 800 firma ile çalışıyor olmamızın getirdiği katkılar var. İlk etapta Türkiye'mizde fabrika ağları kurulup, satış başlaması niyetimiz. Sonrasında ise Türkiye'mizin otomobili ile Günsel birlikte haklı bir rekabet içerisinde açılsın gibi birbiriyle yarışırken, diğer rakiplerini geride bıraksın.

Yüzde 100 bir otomobil

Peki, otomobilin teknik özellikleriyle ilgili biraz bilgi verebilir misiniz? Nasıl bir otomobil?

Tabii ki, söylemeyi çok sevdiğimiz kısım bu aslında, Günsel yüzde yüz bir otomobil, 5 segment, iki kapılı, 140 kw motor gücüne sahip bir alıştığımız birimlerde 187 beygir gücünü düşünebiliriz. Sıfırdan bir kilometreye sekiz saniyede çıkabilen en yüksek hızı 170 km de elektronik olarak limitlendirilmiş, 150 km menzile sahip bir otomobil. Sıfırdan tamamen doluluğuna 20-25 dakikada şarj olabilen ekonomik sınıf ve günümüz teknolojilerine sahip, navigasyon uygulamaları teknolojilerine sahip. Daha çok genç tüketici grubuna hitap eden adalı yükseklerde olmak isteyen bir otomobil.

Direksiyon solda mı? Sağda mı? Sizde tabii ki sağda ama değişebiliyor mu bu üretimde?

Şu an prototiplerimiz sağ direksiyon üretildi adamıza göre üretildi doğrudur, fakat seri üretimde direksiyonumuz Türkiye ve dünya yollarına göre değişebilecek ve otomobillerde kablolarda daha az metalik daha çok elektronik sistemde olduğu için bu tür aksamlardaki değişimler de daha çabuk, daha kolay, daha maliyetsiz yapılabiliyor aslında.

Biraz da eğitime dönmek istiyorum. Üniversitede şu anda pandemiden dolayı, eğitimler uzaktan yapılıyor. Sizde nasıl durumlar? 2020 yılı nasıl geçti? Birazcık değerlendirme yapabilir misiniz?

2020 yılı aslında en sıkıntılı yıllardan birisi. Sektörlerde sıkıntı yaşandı fakat eğitim biliyorsunuz yüz yüze yapılması evet online destekler yeterli ama öğrenci öğretmene dokunabilmeli, gözlerinin içine bakabilmeli bu eğitim yanında öğretimin şartları bu. Biz sıkıntılı bir sene olan şu an Hibrid modele geçtik. Yüz yüze eğitime giremeyen öğrencilerimiz, evinden, ülkesinden eğitime online katılıyor. Yüzde 15 gibi öğrencimizin yüz yüze eğitimi tercih ettiğini söyleyebilirim kampüsteler şu an. Pandemi açısından da çok güzel adımlar atıldı o yüzden çok sıkıntı yaşanmadı.

10 günlük karantina süresi var

Şu andan Kıbrıs'ta turizm açısından durumlar nasıl? KKTC'ne girişlerde karantina devam ediyor mu?

Evet ne yazık ki, karantina devam etmek zorunda on günlük karantina süresi var, bizlerde turizm açısından çarklar dönmüyor diyebilirim. Ama sağlık için de bu yapılması gereken bir adımdı, önümüzdeki kısa dönem içerisinde bunun, aşılanmalar arttıkça bunun kalkacağını umuyorum.

KKTC'ne turizm ve eğitim için gitmek isteyenlere neler söylersiniz?

Kıbrıs bütünlüğünün ayrılmaz bir parçası eğitim, turizm ve biz KKTC vatandaşları olarak, Türkiye'mize gönülden bağlıyız, öğrencilerimizi, turist olarak gelmek isteyenleri özledik diyebiliriz. Aramızdaki yakınlığın bu tür karantinalarla kesilmeyecek inşallah.