İsa ÖZGÜLLER

Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Başkanı Ziya Özalp, otomotiv sektörünün üretici, dağıtıcı, perakendeci, servis ve son araç kullanıcısına inen bir pazar olduğu için toplam pazarın 6 milyar doların biraz üzerinde olduğunu söyledi. Özalp, sektörün toplamda da 75 binin üzerinde bir istihdam sağladığını vurguladı. 

Avrupa’daki gündem 3 tane konuşulan trend topic olduğunu, bunlardan birinin otonom, internete bağlı araçlar ve elektrikli araçlar olduğunu dile getiren Özalp, “Ve bu üçünün getirmiş olduğu birçok yan gündemlerde başta Avrupa’nın olmak üzere dünyanın en önemli gündem başlıklarında. Bugün bu toplantıyı eğer biz Almanya’da, Fransa’da, İspanya’da yapıyor olsaydık bu gündemler üzerine, bu gündemlerin getireceği yapılar üzerine konuşacaktık. Henüz Türkiye’ye bu gündemleri taşımamız çok mümkün değil. Biraz evet elektrikli araçları konuşur olduk özellikle Togg bu konuda gerçekten öncü oldu. Gerçekten bu konu ümit veriyor bizim dünya gündemini yakalamamızda ama tabii tek başına yeterli değil” diye konuştu. 

Yeşil mutabakat

Özalp, Avrupa’da konuşulan gündemler arasında daha çok yeşil mutabakat, karbon nötr gibi, fabrikaların dijitalleşmesi gibi konuların geldiğini dile getirdi. Pazarın 2035’e kadar büyük bir değişim içerisinde olmadığını vurgulayan Özalp, “Elektrikli araçların otomotiv satış sonrasındaki pazara yakinen takip etmemize rağmen, Türkiye’de bildiğiniz gibi geçtiğimiz yıl 7 binin biraz üzerinde araç satıldı. Yani hala istenen seviyede değil. Onun için biz Türkiye olarak bunu çok yakından takip ediyoruz, bütün bu gelişimi hep beraber görüyoruz ama bir yandan da tüm hazırlıklarımızı yapıyoruz” şeklinde konuştu. 

2022’de yaklaşık yüzde 18’lik bir büyüme artışı olduğunu ifade eden Özalp, “Biz sadece bunu döviz bazında yaptık. Çünkü baktığımız zaman biraz enflasyondan arındırılmış şekilde gerçek büyümeyi söylemeliydik ama biz kendi içimizde adetsel anlamda da bakıyoruz rakamlara acaba adetsel anlamda büyüyebildik mi diye. Keza yine en azından 2 haneli rakamlar civarında adetsel anlamda büyümenin olduğunu söyleyebiliriz bütün yaşanan tedarik zincirindeki olumsuzluklara rağmen” dedi. 

Sektörün sorunları

Sektörün sorunlarını da paylaşan Özalp, “Özellikle temel anlamda 7-8 tane sorun olsa da 3 tane sorun ağırlıklı olarak ön plana çıkıyor. Bunun başında tedarik problemleri geliyor. Döviz kurlarındaki hareketlilik ve kargo maliyetleri. Şimdi özellikle tedarik problemlerini kısaca açayım çünkü bu nokta çok şeyi kapsıyor. Sizler tarafından 2020 ve 2021’de en çok sorulan soru çip kriziydi. Yani bu çip krizi ne olacak, ciddi bir şekilde çözülebilecek mi, bununla ilgili araç üretiminde ciddi aksamalar vardı. Bu kriz büyük anlamda kısmi olarak çözüldü ama tam anlamıyla çözülemedi. Çünkü sadece üretimin olmamasıyla değil günden güne araçlardaki çip sayısı, yedek parçadaki çip sayısı da artıyor. Bunun için ihtiyaç hep artan grafikte devam ederken tabii ki zaten yaşanan geriden gelen talebi karşılayabilmek amacıyla bütün krizi bir anda çözebilmek mümkün değil” ifadelerini kullandı. 

Çip olmazsa teslimat yok

Tedarik zincirinin halkası bir çip olmadığı zaman arabanın bile teslim edilemediğini gördüklerini kaydeden Özalp şunları söyledi: “Araçların bazıları tek anahtarla teslim edildi. Diğer anahtarı ise bir sene sonra teslim edeceklerdi çünkü ‘çip yok’ dendi ya da ‘bazı aksesuarları silmek zorundayız’ dendi. Şimdi o anlamda baktığınız zaman tedarik zinciri uçtan uça otomotiv sektörü için çok önemli bir nokta. Emtia fiyatları çok yüksekte başladı. Dünyada çok hızlı bir şekilde geri geldi. Türkiye’de henüz biz bunu hissedemiyoruz o noktada bu bizim için büyük bir problem. Önümüzdeki yıl için de söyleyebilirim. Enerji maliyetleri bu dünyanın her yerinde ciddi bir şekilde artıyor. Rusya Ukrayna kriziyle beraber bu tavan yaptı. Bu ciddi bir sıkıntı ve biz bence bu sıkıntıyı kaynak olarak yalamıyoruz ama maliyet olarak maalesef yaşıyoruz üretimden dağıtıma kadar. Navlun fiyatları aynı emtia fiyatları gibi çok yüksek seviyelerden çok daha ulaşılabilir seviyelere geldi.”

Kargo maliyetleri arttı

Kargo maliyetleri ne de değinen Özalp, “Artık yedek parçanın ve servisin maliyetlerini geçmiş durumda olduğu durumlar var. Herhangi bir filtreyi aldığımız zaman, A noktasından B noktasına götürdüğümüz zaman filtrenin maliyetinin iki katı kadar ya da bir radyatör maliyetinin yüzde 50’si kadar kargo maliyetleri ödemekteyiz” şeklinde konuştu.