Türkiye siyasi ilişkilerini geçen yıl Kasım ayı itibarıyla düzeltmeye başladığı Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yaklaşık 4.7 milyar dolar swap anlaşması sağlarken anlaşmanın müdahalelerle belirgin gerileyen net rezervleri desteklemeyeceği için pozitif bir etkisi beklenmiyor.

Merkez Bankası (TCMB) yaptığı yazılı açıklamada, "Bugün, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası (BAEMB) arasında, BAE dirhemi (AED) ile Türk lirası (TRY) para birimleri için İkili Para Takası anlaşması imzalanmıştır" denildi.

Bu anlaşma TCMB'nin dördüncü swap anlaşması ve bankanın brüt rezervlerin artmasını sağlayacak. Ancak lokal para birimleriyle yapılan bu anlaşmanın 2002'den veri en düşük seviye olan 8 milyar doların altındaki net rezervlere bir katkısı olmayacak.

TCMB'nin son yıllarda artan müdahalelerini için bir ihtiyacı olan döviz kaynağını sağlayamayan bu anlaşmaların piyasalara pozitif bir etkisi ise beklenmiyor.

Swap anlaşmaları özünde iki ülke arasında lokal para cinsinden ticareti geliştirmek için yapılan anlaşmalar. Bu anlaşmalar uluslararası ticarette döviz kullanımını azaltması halinde uzun vadeli pozitif etkileri belirgin. Ancak bugüne kadar TCMB'nin swaplarından sadece Çin ile olandan bir kullanım gerçekleşti ve tutarlar da Türkiye ekonomini etkilemeyecek düzeye ulaşmadı.

Goldman Sachs gelişme sonrası yayımladığı notta, TCMB'nin son dönemde azalan rezervlerinin yakından takip edilmesi gerektiğini belirterek, "Swap anlaşmasını belirgin pozitif etkisi olacak bir gelişme olarak görmüyoruz" dedi.

TCMB açıklamasına göre swap anlaşmasının nominal büyüklüğü "18 milyar dirhem ve 64 milyar TL" oldu. Öte yandan aynı bilgileri içeren açıklama TCMB açıklaması ile eş zamanlı olarak BAE Merkez Bankası'ndan da geldi.

Reuters'da 2021'in son günlerinde yayımladığı kaynaklara dayandırılan bir haberde kısa sürede BAE ve Azerbaycan ile bir swap anlaşmasının tamamlanabileceği belirtilmişti.

Türkiye ve BAE on yıl önce gerçekleşen Arap yaklanmalarından bu yana bölge ülkelerinde nüfuz sahibi olabilmek için birbirleriyle rekabet ediyorlardı. İki ülke Libya'daki iç savaşta karşı tarafları desteklemişti ve ülkeler arasındaki fikir ayrılıkları Doğu Akdeniz ile Körfez Arap ülkeleri arasındaki gerilimde de kendini göstermişti.

İki ülke arasındaki ilişkiler Abu Dabi yetkililerinin 24 Kasım'daki Türkiye ziyaretinde gerçekleşen BAE ile Türkiye arasında bir dizi önemli ekonomik anlaşmanın da imzalandığı süreçle birlikte geride kalma yolunda ilerliyor.

BAE ile Türkiye arasındaki swap anlaşması 24 Kasım'daki ilk temastan sadece 2 ay içinde sonuçlanarak en hızlı tamamlanan swap anlaşmalarından biri oldu.

Böylece TCMB'nin uluslararası diğer merkez bankalarından sağladığı swap miktarı yaklaşık 28 milyar dolara ulaşmış oldu.

TCMB'nin Çin ile 6 milyar dolar, Katar ile de 15 milyar dolar ve Güney Kore ile 2 milyar dolar olmak üzere toplam 23 milyar dolara ulaşan swap anlaşması bulunuyor. Güney Kore anlaşması kaynaklı swap anlaşmanın üzerinden uzun zaman geçmesine karşın henüz TCMB bilançosuna girmiş değil.

Türkiye TL'deki değer kaybı, %50'a doğru yükselişini sürdüren enflasyon ve son dönemdeki maliyetli müdahalelerle gerileyen rezervlerini artırmak için yabancı paraya ihtiyaç duyuyor.

TCMB'nin kamu bankaları aracılığıyla yaptığı rezerv satışlarla 2019 2020 yılında kendine ait rezervlerinden 128 milyar dolarlık kayıp yaşadı.

Döviz rezervlerine sadece TCMB sahipliğindeki döviz rezervleri olarak hesaplandığında Aralık ayında 20 milyar doları bulduğu hesaplanan müdalhaleler sonrası eksi 60 milyar dolar ile belirgin negatif seviyede.

TCMB açıklamasına göre BAE ile yapılan swap anlaşması iki ülke arasında karşılıklı ticaretin geliştirilmesi yoluyla finansal iş birliğinin daha da güçlendirilmesi amacını taşıyan anlaşma üç yıl süreyle geçerli olacak ve karşılıklı mutabakatla uzatılabilecek.

BAEMB Başkanı Khaled Mohamed Balama, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile imzalanan bu anlaşma her iki ülkenin finansal konularda, özellikle de iki ülke arasındaki ticaret ve yatırımlar alanında ikili iş birliğini artırma iradesinin bir göstergesidir" dedi.

TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu ise, "Bu anlaşma, iki ülke merkez bankasının, ülkeleri arasındaki ekonomik ve mali ilişkilerin geliştirilmesi için yerel para birimleri üzerinden karşılıklı ticaretin derinleştirilmesine yönelik kararlılığını göstermektedir" dedi.

Reuters'ın daha önce yayımladığı haberlerdeki bilgilere göre TCMB'nin Azerbaycan ve Suudi Arabistan başta olmak üzere yeni swap anlaşmalarına ilişkin görüşmeleri de devam ediyor.