Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD), pandeminin sektöre etkilerini ölçmek amacıyla gerçekleştirdiği “Koronavirüs Salgını Yıllık Sektörel Etki Analizi” araştırma anketi, sektörün bugünü ve geleceği için atılması gereken adımlara ışık tuttu. Anket sonuçları, pandemiyle birlikte sektörün dijital dönüşüme odaklandığını ve çalışan motivasyonunda düşüş olduğunu ortaya çıkardı. Sektörü zorlayan konuların başında, küresel ticarette yaşanan gecikmeler ve artan maliyetler gelirken, kısıtlamaların olduğu dönemde sokağa çıkma yasakları ve seyahat engeline bağlı olarak aksayan kurulum, montaj ve teknik destek konuları, sektörün üstesinden gelmesi gereken diğer zorluklar oldu. 

Anket ile sektörün geleceği masaya yatırıldı

Anketle ilgili değerlendirmelerde bulunan TİAD Başkanı Fatih Varlık, “Pandemi, sektörleri yeni bir değişime zorladı. Bu değişimi ölçmek ve sektörlerin yaşadığı sorunları ortaya çıkarmak amacıyla ikincisini bu yıl gerçekleştirdiğimiz araştırma anketimiz, adeta sektörümüzün geleceğini masaya yatırdığımız bir çalışma oldu. Anketimizle sektörümüzün bu dönemde yaşadığı sorunları ilk ağızdan dinleme fırsatını elde ettik. Kamunun açıkladığı yol haritaları (Dijital Dönüşüm, Yeşil Mutabakat, Yapay Zeka) ve özel sektörün firmalar bazında hazırlayacağı yol haritalarıyla sektörümüzde üretimi kesintisiz bir şekilde devam ettirerek, ülke ekonomimize katkılarımızı sürdüreceğiz” diye konuştu.       

  

Tüm zorluklara rağmen sektörün ihracatı yüzde 37 arttı

“Geçtiğimiz yıl yaptığımız ankette yüzde 97’lik oranla ilk sırada yer alan sipariş iptal sorunu bu sene yüzde 14’e düştü. Yine geçen yıl yüzde 57’lik oranla sektörün ikinci sorunu olan çalışanlarda motivasyon düşüşü ve tedirginlik bu yıl yüzde 62’lik pay ile sektör sorunlarında ilk sıraya yerleşti” diye konuşan Varlık, “Geçen yıl yüzde 73’lük sipariş iptalinin olduğu otomotiv sektöründe bu yıl yüzde 31’lik iptal yaşandı. Bu rakamdan, geçen yıla oranla ciddi bir toparlanma olduğunu görüyoruz. Yine geçtiğimiz yılki ankette yüzde 14’lük sipariş iptali olan havacılık sektörü bu yıl yüzde 41’lik kayıpla sektörler arasında en çok sipariş iptali ya da ertelemesi yaşayan sektör oldu. Lojistik, pandemide sektörün diğer sorunları arasında yer aldı ve sevkiyatlarda gecikmeler yaşandı. Sipariş iptalleri ve küresel ticarette yaşanan sorunlara rağmen sektör olarak 2021 yılının ilk 5 ayında ihracatımızı geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 37 artırarak 237 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik” 

Sanayinin geleceğe hazırlanması gerekiyor 

Araştırma anketinin, 2023 yılına kadar sektörün talep duyacağı ürün tipleri hakkında da bilgiler verdiğini kaydeden Varlık, “Havacılık ve otomotiv sektöründe potansiyel artış gelecekte de devam edecek. Bu sektörlerin talepleri doğrultusunda; çok eksenli CNC torna, işleme merkezi ve taşlama tezgahları, presler, sanayi robotları, otomasyon sistemleri, mühendislik tasarım ve analiz yazılımları gibi alanlarda talep artışı olacak. Türkiye imalat sanayisi olarak özellikle havacılık, savunma ve otomotiv gibi kritik sektörlerden pay alabilmek için bu alanlara daha fazla yatırım yapmalıyız. Özel sektörün kendi yatırımlarının yanı sıra kamunun da bu alanda yeni teşvik ve destek paketleri açıklayarak sanayiyi geleceğe hazırlaması gerekiyor” dedi. 

“Sektörün ihtiyacı olan nitelikli insan kaynağı yetiştirilmeli”

Varlık, “Anket sonuçlarımız takım tezgahları ve tamamlayıcı ekipmanlarının yerli üretimini artırmak için teşviklerle yabancı yatırımcının Türkiye’ye çekilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Yine eğitim sisteminin modernize edilerek, özellikle mesleki lise ve üniversitelerde ilgili derslerin açılarak sektörün ihtiyacı olan nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi, yerli üretime teşvikler verilmesinin gerekliliğini açıkça gösteriyor” ifadelerini kullandı.   

Vergi, gümrük ve ithalatta düzenleme yapılması gerekiyor  

Varlık sözlerini şöyle tamamladı: “Sanayiciye ek maliyetler getirerek üretimden ihracata kadar birçok kalemde elini zorlaştıran Gümrük Vergisi ve bağlantılı diğer vergiler ile gümrük işlemlerinin işleyişinde süre kısaltma ve uygulamaya yönelik iyileştirici düzenleme yapılması, sektörün acilen çözülmesini istediği sorunlar arasında yer alıyor. Yedek parça ithalatında yaşanan sorunların çözülmesi, servis firmalarının denetlenmesi, ikinci el makine ithalatında ömrünü tamamlamış, isimsiz ve kalite belgesi olmayan makinelerin ülkeye alınmaması gerekiyor. Ar-Ge, Ür-Ge ve eğitim altyapısı destekleri sanayicinin talepleri doğrultusunda yapılmalı. Kalite kontrol makinelerinin leasing ile alımlarında uygulanan yüzde 18 KDV düşürülmeli, tüm takım tezgahı ve tamamlayıcı ekipmanlar gümrük vergisinden muaf tutulmalı. Atılacak tüm doğru adımlarla sektörümüz ve sanayicimiz yatırım iştahını kabartarak, ülke ekonomisine katkısını sürdürecek, ihracat pastasını büyüterek ülke ekonomisine, istihdamına ve üretime katkılarını artıracak.”