Geçmişte de sık olarak kullanılan ve piyasa tarafından "örtülü faiz artışı" da bilinen adımlara ilişkin ilk sinyal enflasyon raporunda likidite adımların "kademeli normalleşme " yapılabilir söylemiyle verilmişti.

Banka dün ise "hedefli ilave likidite imkânlarının kademeli olarak azaltılacağı" açıklamasıyla piyasaya sağladığı TL'nin maliyetini artıracağını daha net açıkladı.

TCMB'nin hali hazırda politika faizi %8.25 seviyesinde bulunuyor. Ancak banka piyasayı politika faizinin 150 puan altına kadar fonlama enstrümanlara sahip. Salgın döneminde başlayarak hala kullanılan bu fonlamalarla TCMB'nin piyasaya sağladığı ortalama fonlama maliyeti 16 Temmuz'da politika faizinin 90 baz puan altına yani %7.34'e kadar gerilemişti. TCMB son iki günde attığı adımlarla ise fonalma maliyetini %7.88'e yükseltti.

Bankacılar TCMB'nin dünkü açıklamasıyla birlikte, ilgili enstrümanların artık sıkılaştırma amacıyla kullanılacağını, ortalama fonlamanın, politika faizinin altında değil önce eşit ardından TL'deki değer kaybına göre 300 baz puana kadar üzerinde oluşacak şekilde yükselebileceğini sinyalini vermiş oldu.

Goldman Sachs TCMB'nin dünkü kararı ardından yayımladığı notta, geçmişte de bankanın politika faizinin 150 baz puan üzerinde yer alan gecelik fonlamayı kullandığını ve 150 baz puan sıkılaştırma yaptığını hatırlatarak, "Geçmiş performans göz önüne alındığında TCMB'nin dövizdeki zayıflığa önce (bankaları) %9.75 seviyesindeki gecelik fonlama penceresine, baskı azalmazsa fonlamayı %11.25 seviyesindeki geç likidite penceresine kaydırarak yanıt verebileceğini düşünüyoruz" dedi.

TCMB'nin ilgili adımları daha yüksek bir faiz oranı ile ancak vadeli geldikçe yenilendiğinden fonlama maliyetindeki yükseliş de kademeli oluyor. Hali hazırda banka dün ve önceki gün fonlama yapısındaki değişiklikle ortalama fonlama maliyeti yaklaşık 20 baz puan civarında yükselterek %7.7'den %7.88'e taşıdı.

SIKILAŞTIRMANIN EN ÜST NOKTASI %11.25 İLE GLP

TCMB'nin fonlama kompozisyonuna bakıldığında politika faizinin altından yapılan fonlamanın vadesi gelmemiş tutarının yaklaşık 60 milyar TL maliyetinin ise yaklaşık %6.8 olduğu görüşüyor. Politika faizi %8.25 seviyesinde bulunurken ek litikide imkanlarının BIST kotasyon gibi gecelik fonlama kanalları %9.75 ve bankaların faiz koridorı politikası ile yönlendirildiği en üst faiz oranı ise %11.25 ile Geç Likidite Penceresi.

Bir bankanın ALM yetkilisi, "Geçmişde de bir çok kez benzerlerini gördüğümüz üzere TCMB'nin doğrudan faiz artışı yerine fonlama kompoziasyonu değiştirerek TL'nin maliyetini artırarak adımlara yöneldiğini görüyoruz. 2 günde 20 baz puan maliyet arttı. Bugün de devam edeceğini kademeli olarak maliyetlerin artırılacağını anlıyoruz" dedi ve ekledi:

"%7.75 seviyesindeki fonlama maliyetinin öncelikli olarak %9.75'e yönlendirmesiyle banka aslında 200 baz puanlık faiz artışı yapabilecek bir yapıya sahip. Ancak bunun için geçmişte de olduğu gibi haftalık repo ihalelerine son verilmesi gerekiyor. Son 2 günde yapılan 20 baz puanlık sıkılaştırmanın önce 50 paz puana taşınmasını, ardından TL'deki baskının azalmaması halinde buna 150 baz puanlık bir sıkılaştırma daha eklenebileceğini öngörüyoruz. Henüz bu noktaya hızlıca gidileceğini düşünmesek de banka politika faizini değiştirmeden 350 baz puan sıkılaştırma yapabilecek yapıya sahip. TL'de devam eden değer kaybına göre bunların politika faizi artışından önce kademeli olarak kullanılacağını düşüyoruz."

Bankacılar ilgili adımlarla birlikte mevduat, kredi faizlerlerinde de TCMB'nin sıkılaştırma gerçekleştirdiği oranlarda artışlar bekliyorlar.

Aynı bankacı, "Aslında bankalar şimdiden başladı kredilerde TCMB'nin adımlarının büyüklüğü doğrultusunda mevduat ve bazı kredi faizlerinde artışlar göreceğiz" dedi.

TCMB geçmiş başkanlar dönemlerinde de siyasetin faiz artışlarına sıcak bakılmadığı dönemlerde politika faizini sabit tutarak ancak likidite politikasını değiştirerek bir çok kez aslında faiz artışı yapmış ve bu sistem piyasa tarafından "örtülü faiz artışı" olarak adlandırılmıştı. Uygulama geçmişte bankanın politika faizini değiştirmeden de olsa faiz artışı yapabileceğini gösterdiği için uygulamada piyasaya her seferinde net pozitif etki yaratmış ancak piyasa sonrasında adımların politika faizine de yansıtılmasını beklemişti.

İlgili adımların tamamı TL'deki sert değer kayıpları ardından geldi. Dolar/TL dün 7.3175'e kadar yükselerek tarihi zirvesini gördü.