Kapadokya Üniversitesi Sosyal ve Stratejik Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Bilgehan Gülcan ve Doç. Dr. Halil Burak Sakal’ın yaptığı çalışma, Türkiye’nin turizmdeki potansiyelinin giderek arttığını gösteriyor. Çalışma, Türkiye turizminin, 2019-2021 yıllarında küresel salgın nedeniyle yaşanan geçici duraklamanın ardından 2024 yılında, tüm zamanların en yüksek ziyaretçi sayısına ulaştığını ortaya koyuyor. Çalışmada, 2025 yılını turist sayısı açısından yeni bir rekorla kapatacağının yıl bitmeden görüldüğü ifade ediliyor. 

Yapılan çalışmada, “Turist sayısından daha önemli bir gösterge ise turizm geliri verisidir. 2024 yılı sonunda turizmden toplam 61,1 milyar ABD doları gelir elde eden Türkiye’nin, 2025 yılını Orta Vadeli Program hedefi olan 64 milyar ABD dolarına yakın (yaklaşık 63,7 milyar ABD doları) bir gelir seviyesi ile kapatması beklenmektedir. Turizm gelirlerinin turist sayısından daha hızlı artması, turistlerin ortalama harcamasının arttığına, başka bir ifade ile nitelikli ve harcama kapasitesi yüksek turist kesiminin Türkiye’ye giderek daha fazla rağbet gösterdiğine işaret etmektedir. Bu durum, turizm sektöründe genele yaygın bir talep artışı anlamına geldiği için konaklama, yeme-içme, ulaştırma gibi sektörlerde de fiyat artışlarını beraberinde getirmektedir” ifadeleri kullanılıyor.

Toparlanma süreci hızlı

Çalışmada şu ifadelere yer veriliyor: “Türkiye, küresel salgın sonrasında turizm sektöründe dikkat çekici ve istikrarlı bir toparlanma süreci yaşamıştır. Türkiye aynı zamanda salgından sonra en kuvvetli toparlanma süreci kaydeden dünyadaki ilk üç ülkeden biridir. Bu süreçte, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda Güvenli Turizm Sertifikası ve Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı gibi yenilikçi ve yaratıcı politikalar, akademisyenlerin desteği ve gözetiminde başarıyla uygulanmıştır. Ayrıca pazar çeşitlendirmesi, hedef odaklı tanıtım stratejileri, tanıtımda ve markalaşmada yapay zekâ ve büyük veri kullanımı gibi modern yaklaşımlar benimsenmiştir. TGA’nın etkinliğini ve tanıtım kanallarını çeşitlendirdiği bu dönemde, illerde destinasyon yönetiminin temellerini oluşturacak kurullar oluşturulmuş, destinasyonların turizm stratejik planlarında artış gözlemlenmiş, sürdürülebilir ve rekabetçi destinasyon yaklaşımları ile akıllı şehir uygulamalarına ağırlık verilmiştir.”

Turizm payı yükseliyor

“Türkiye’nin dünya turizm gelirlerinden aldığı pay, yükselme eğilimindedir. Türkiye’nin 2017 yılında dünya turizmindeki payı, %2,3 seviyesindeyken bu oranın, 2025 yılında %3,50 seviyesine yükseleceği öngörülmektedir. Türkiye’nin 2028 yılına yönelik öngörüsü ise dünya turizm gelirlerinden aldığı payın %3,8’e ulaşacağı; ilerleyen dönemde ise payın %4 civarında seyredeceği yönündedir. 

Türkiye, turizm hedeflerine ulaşmak için paydaş katılımını esas alan bir turizm yönetim modeli geliştirmektedir. Bu model, sürdürülebilir turizme öncelik vermekte, hızla dönüşen teknolojilere, uzun vadeli turizm eğilimlerine ve değişen turist profillerine uyum sağlamaktadır. Ayrıca uluslararası rekabet gücünü artırmayı hedefleyen bu yapı, iklim değişikliği ve diğer küresel risklere karşı dirençli olacak şekilde tasarlanmaktadır. Bu kapsamda, Türkiye’nin 2024-2028 Stratejik Planı’nda, sürdürülebilir turizm programlarının uygulanması ve turizm sektörünün iklim değişikliğine olumsuz etkilerinin azaltılması gibi hedeflere yer verilmiştir.”

Master planları hazırlandı

“Türkiye, turizm sektöründe risk analizi ve kriz yönetimine dayalı, uzun vadeli bir yönetim sistemi benimseyerek hızlı ve etkili uygulamaların geliştirilmesini sağlamaktadır. Konya, Van, Samsun, Mardin, Kütahya, Amasya, Kayseri, Uşak, Sivas gibi iller, Kapadokya gibi turizm merkezleri, hatta deprem bölgesindeki Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay şehirleri beş yıllık turizm master planlarını akademisyenlerin desteği ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda hazırlamış bulunmaktadır.

Türkiye’nin uzun vadeli turizm stratejisi, sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde şekillendirilmektedir. Bu strateji kapsamında, doğal ve kültürel kaynakların korunmasına öncelik verilmekte, yerel halkın ve işletmelerin turizmden azami fayda sağlaması hedeflenmektedir. Ayrıca destinasyon yönetiminde yeni yaklaşımlar benimsenmekte, etkili ve sürdürülebilir tanıtım yapıları oluşturulmakta ve ulaşım altyapısı ile hizmet kalitesi geliştirilmektedir. Turist ve personel sağlığının korunmasına yüksek öncelik verilmekte, turizm sektörüne nitelikli insan kaynağı kazandırılmasına önem atfedilmektedir. Sağlık ve gastronomi turizmi gibi alanlara odaklanılarak bisiklet, inanç, macera, eğitim ve kongre turizmi gibi alternatif turizm türleriyle yıl boyunca ve ülke genelinde turizmin çeşitlendirilmesi amaçlanmaktadır. Farklı pazarlara yönelerek pazar çeşitliliği sağlanmakta, konaklama kapasitesi ve kalitesi artırılmakta, yeni ve sürdürülebilir destinasyonlar oluşturulmakta ve rekabetçi uygulamalara öncelik verilmektedir.

Dünyanın en fazla turist çeken ülkesi, 2024 yılı itibarıyla Fransa’dır. Küresel ölçekte turist sayısı açısından Fransa’yı, İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri izlemektedir. Türkiye ise turizmde önemli bir başarı elde etmiş ve 2024 yılı itibarıyla dünyanın en çok turist ağırlayan dördüncü ülkesi olmuştur.

Turizmden elde edilen gelir bakımından Amerika Birleşik Devletleri, dünya liderliğini üstlenmiştir. Türkiye ise 2021-2024 yılları arasında turist başına harcama ve turizm gelirleri konusunda önemli bir yükseliş gerçekleştirmiş ve 2024 yılı itibarıyla turizm gelirlerinde UN Tourism sıralamasında dünyada yedinci sıraya yükselmiştir. TÜİK verileri esas alınarak yapılan sıralamada ise Türkiye, beşinci sırada yer almaktadır.”