Deniz DİKMEN

Mısır’ın ayrıca tüm Akdeniz Havzası ve özellikle Mezopotamya Bölgesi ile binlerce yıl çok yakın bir etkileşim içinde olması ve hatta 1517 -1914 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun himayesi altında olması daima ilgimi çekmişti. 

Bu ikinci seyahatimde ise bazı daha önce görmediğimiz mekanlara gidecek ve eski günleri de yad edecektik.

Kahire’ ye uçuşum sırasında uçak penceremden aşağıda, Nil Deltası’nı ve Batı Sahra Çölü’nü görebiliyorum.

Havalimanı’na indikten sonra Kahire’nin keşmekeşi içinden tarihi Tahrir Meydanı’na varıyoruz. Tahrir Meydanı’nın arka tarafında lüks otellerin yanı başında eski Kahire Müzesi gülkurusu renginde tüm güzelliği ile karşımızda çıkıyor.

Eski Kahire Müzesi benim dünya çapında en çok sevdiğim müzelerden bir tanesi. Buradaki envanter Avrupa veya Amerika’daki müzelerde olduğu gibi toplama ürünlerden değil, o bölgenin kendi olağanüstü tarihi hazinelerinden oluşuyor.

Müze, yüksek tavanları, taş zemini ve ahşap ve camdan yapılmış eski tip dolapları arasında  antik Mısır dünyasının çok değerli binlerce eserini sergiliyor.

Buradaki ortam sizi harika bir zaman yolculuğuna çıkarıp binlerce yıl geri götürür. Kahire Müzesi’nin yirmi yıl evvel ki kokusunu hiç unutamam.  O muhteşem koridorlarda Mısır tarihini ve çöllerinin kokusu vardı sanki ve gerçekten tüm eserleriyle çok etkileyiciydi.

Kahire Müzesi’nin incisi ve dünyanın en kıymetli arkeolojik hazinelerin bir tanesi de burada sergileniyor ve kanımca Kahire’ye sadece bu hazineyi görmek için bile gelinir. TUTANKAMON Hazinesi.

65dr7

Mısır inanılmaz bir zenginliğe sahip

Bugünkü yazımda size biraz bu genç firavundan bahsetmek isterim.

Antik Mısır’da firavunların devri aşağı ve yukarı Mısır’ın birleşmesiyle birlikte MÖ 3000 yılında başlar ve MÖ 30 yılında Roma İmparatorluğu’nun buraya hakim olması ile birlikte sona erer.

Bu zaman zarfında 30 hanedana mensup 170 firavun antik Mısır’da hüküm sürmüştü ve Tutankamon bunların içinde dokuz yaşında tahta çıkarak ve 19 yaşında vefat ederek en genç firavunlardan bir tanesiydi.

Kendisi 18’inci hanedana mensuptu ve MÖ 1332-1323 yılları arasında yaşamıştı. Firavunların dönemi bugünkü Mısır’a göre çok farklıydı. Mısır inanılmaz bir görkem ve zenginliğe sahip. Mimarisi bugüne kadar çözülememiş piramitler gibi eserlere, tapınaklara, çok zengin bir mitolojiye ve çok ileri bir astronomi, matematik ve fizik bilgisine sahipti.

Antik Mısır’da firavunlar ilk zamanlarda piramidlerde, daha sonraki yıllarda ise Luksor’da Nil’in batı yakasındaki Krallar Vadisi’nde son istirahatgahlarını bulurlardı . Her dönem ise, bu kral mezarları hırsızların hedefi olmuştu çünkü mezar odaların hazinelerinin takdire şayan olduğu bilinirdi ve bu nedenle asırlarca, ne kadar gizli de tutulmaya çalışılsa, hırsızlar tarafından keşfedilip talan edilirdi. Ancak 20’nci yüzyılda olağanüstü bir keşif yapıldı.

1917 senesinde İngiliz arkeolog Howard Carter İngiliz antika tüccarı ve zengin Earl Carnavon tarafından Mısır’da işe alındı ve Luksor’daki Krallar Vadisi’nde görevlendirildi.

Carter burada talan edilmemiş bir mezar bulacağından emindi ve beş sene en ufak bir ip ucuna bile ulaşamayarak Carnavon’un finansal desteği ile Krallar Vadisi’nde kazı çalışmalarını sürdürdü.

Artık Carter’ın umutları sona eriyordu ve Earl Carnavon projeyi daha fazla finanse etmek istemiyordu. Carter ise kendisinden son bir şans isteyerek bir dönem daha kazı çalışmaların sürmesi için Carnavon’u zorla ikna etmişti.

4 Kasım 1922 sabahı ise kazı ekibi bir merdiven basamağına benzeyen bir unsura rastlandığının müjdesini verdi. Büyük bir heyecan ile kazılara devam edildi ve 24 Kasım 1922 günü bir kazı boşluğundan bir mezar odasının kapısı göründü. Mezar kapısının üstündeki antik kilit bozulmamış görünüyordu.

Earl Carnavon, acil olark İngiltere’den geldi ve çok büyük bir heyecan ile Carter ve ekibi ile birlikte özel bir merasimle mezar odasının kilidi açıldı. Carter’ın karşısına çıkan manzara inanılacak gibi değildi.

Genç firavun Tutankamon’un hiç dokunulmamış mezarına ulaşmışlardı ve buldukları hazine paha biçilmezdi.

Carter bu mezarda 5398 adet antik Mısır dönemine ait eser bulmuştu ve bunların içinde Tukankamon’un mumyasını koruyan iç içe yerleştirilmiş 4 ayrı lahit bulunuyordu. Bu lahitlerden iki tanesi süslü ahşaptandı. En iç kısımında bulunan lahit ise 110 kilo som altından yapılmıştı ve üstünde firavunun alnında Kobra yılanı olan altın maskesi bulunuyordu. Bu lahitler ise dışı hiyerogliflerle süslü kızıl granit taşından büyük bir lahit içine yerleştirilmişti.

Bunların yanı sıra mezar odasında firavuna ait altın savaş arabası, iki adet Tutankamon’un orijinal boyutunda kendi heykeli, çok kıymetli tahtları ve altın ayak tezgahları, altın bir leopar kafası, kendi iç organlarını barındıran köpük taşından yapılmış organ saklama kapları, iki yüz civarında çok kıymetli takıları, özel yapım hançeri, kıyafetleri, sandaletleri, 413 uşabti cenaze heykeli, altın ve gümüş kapları, at arabası, yüzlerce değerli bastonu, parfüm kapları ve mezarını koruyan köpek biçimindeki Anubis tanrısının heykeli gibi birçok eser bulunuyordu.

Tutankamon’un hançeri bugün bilim dünyasının özel olarak ilgisini çekmektedir zira hançer Tutankamon’un mumyasının göğüsünün üstünde bulunmuş ve yeni teknolojiler sayesinde hançerin metal kısmının bir göktaşına ait olduğu tespit edilmiştir.

Carter’ın bu hazineyi krallar vadisindeki mezar odasından çıkarması ve kayıt altına alması on yılını almıştı.

Firavun hazineleri

Antik Mısır’da firavun öldükten sonra vücudundaki tüm organlar, kalbi hariç, özel bir operasyonla alınır ve saklama kaplarına koyulur ve vücüdu mumyalanır. Kalbinin ağırlığı ise mitolojiye göre tanrılarla yüzleşirken günahlarının bir ölçüsü olur. Kalbi bir tüy kadar hafif ise bir kayıkla diğer dünyaya geçiş yapar ve yeniden hayata kavuşur.

Mezarında bulunan mumyasının maskı sayesinde ise kendini tanır ve mumyalanmış vücudunda ruhu tekrar hayat bulur. Firavun böylece mezarında bulunan tüm hazinesine ve özel eşyalarına kavuşur ve cenaze heykelleri de canlanarak tekrar hizmetlisi olur.

Kahire Müzesi’nin koridorlarını gezerken ve en üst kata Tutankamon’un hazinesini görmeye çıkarken gene büyük bir mutluluk içindeyim. Bu hazineyi görüp de hayran kalmamak mümkün değil. Olağanüstü zengin, estetik, eşsiz, 5000 yıllık geçmişi olan genç bir firavunun hazinesi bu. Büyük bir keyifle hazinenin eserlerini tek tek geziyorum.

Bir kaç gün sonra ise Luksor’a gittiğimizde Krallar Vadi’sinde Tutankamon’un mezar odasını ziyaret ediyorum. Burası KV 62 yani vadide bulunan 62inci mezar odası diye geçiyor .Bu sefer ziyarete açık ve genç firavunun mumyası artık burada , mezarının orijinal lokasyonunda , sergileniyor . Mezar odasının sarı duvarları müthiş rengarenk mitolojik hikayelerle ve Tutankamon’un hayatını anlatan imgeler ve hiyerogliflerle bezenmiş .

Mumyanın bulunduğu kısımda on iki maymunun tasviri var. Bir rivayete göre bu maymunlar mumyayı hırsızlardan korumak için birer bekçi görevi görüyor. Diğer yandan ise, bu on iki maymunun gecenin on iki saatini sembolize ettiği bilgisi var. Güneş ve meftanın yeni gün ve yeni hayata kavuşması için gecenin bu oniki saatini aşması gerekiyor.

Gözümün önüne Carter ve ekibinin burayı ilk gördükleri anlar ve duydukları heyecanları geliyor. Etkilenmemek mümkün mü?

Carter zamanında diretmeseydi ve bir dönem daha kazıların devamı için gereken finansmanı sağlamamış olsaydı bu çok kıymetli hazine hala binlerce yıl olduğu gibi firavunla birlikte toprak altında uyuyor olacaktı.

2023 yılında ise Tutankamon hazinesinin tamamı artık Mısır’ın yeni açılan National Museum of Egyptian Civilization Müzesi’ne taşınacak ve bundan sonra orda sergilenecek.

Bu kıymetli hazinenin bazı eserleri 1960’lardan sonra bütün kıtalardaki özel müzelerde sergilenmişti ve yaklaşık kırk milyon ziyaretçisi olmuştu.

2019’da ise Los Angeles’ten dünya turuna çıkan Tutankamon’un bir özel sergisi 2023 yılının Ocak ayında İstanbul’da sergilenecek. Öğrendiğime göre İstanbul’a gelen parçalar birer replika.

Elbette orijinal parçaları ve hazinenin tamamını Mısır’daki müzelerde ve hazinenin orijinal lokasyonu olan Krallar Vadisi’ni ve KV 62‘yi  görmek bambaşka bir duygu ve haz ama Istanbul’daki sergiyi gene de gezmenizi tavsiye ederim  çünkü dünyanın en iyi replikaları olduğu söylenir.

Umarım yazıdan keyif almışsınızdır. Gizemli Mısır’ın daha nice notlarını sizinle paylaşacağım.