Vergi; devletin kişilerden ve kurumlardan kanunla belirlenen şekilde kamusal hizmetlerin yapılabilmesi amacıyla alınan paralardır. Vergi, ödeme gücüne göre herkesin farklı yükümlülüğe sahip olduğu ve anayasada yeri olan bir konudur. Gayrimenkullerin kiralanmasından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi ise gelir vergisinin içeresinde değerlendirilir. Kira gelir vergisi, belirli sınırları aşan mesken ya da mülk üzerinden kira geliri elde edenlerin devlete ödemekle yükümlü olduğu vergi çeşidine denir. Kira geliri elde edenler, bu geliri beyanname hazırlayarak ya da hazır beyanları kullanarak vergi dairelerine beyan etmekle ve vergiyi ödemekle yükümlüdür.

Gayrimenkullerin kiralanmasından elde edilen gelirin, vergilendirilmesinden muaf olan kira bedel miktarları herkesi şaşırtıyor.

Ülkemizde son zamanlarda gayrimenkul kiralanmasından kaynaklanan kira gelirleri, ayrıntılı olarak vergi incelemelerine konu olduğundan, olası bir vergi incelemesiyle muhatap olunmaması açısından elde edilen gayrimenkul kiralanmasından kaynaklanan kira gelirleri, doğru olarak tespiti giderek önem arz etmektedir. Bu itibarla, kira geliri elde edenlerin, verecekleri beyannamelerde konuya ilişkin hesaplamaları doğru yapmalarının yanı sıra beyannamelerini süresi içerisinde vermeleri gerekmektedir. Gayrimenkullerin mesken olarak kira verilmesinden elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde; mükellefler gerçek gider ya da götürü gider usulleri arasında tercih yapabilmektedirler. Gayrimenkullerin kiralanması sonucu elde edilen gelirin vergilendirilmesi için kanun koyucu belirli miktarlar belirlemiştir. Konutun yıllık kira gelirlerinde her yıl belirlenen bir oranda yasal olarak bir istisna tutarı düşülmektedir. Bu oran her yıl Gelir İdaresi Başlığı tarafından açıklanmakta ve konut kira gelirleri için çeşitli istisnalara göre uygulanmaktadır. Gayrimenkul sermaye iradının mükellefi, kira gelirine konu mal ve hakların sahipleridir. 2021 yılı için mesken kira gelirlerinin 7000 lirası, 2022 yılı için ise 9500 lirası gelir vergisinden istisnadır. Bu tutarın altında kalan mesken kira gelirleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Beyana tabi geliri sadece kira geliri olan mükelleflerden, bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri 2021 yılı için belirlenen istisna tutarı olan 7000 lirayı aşanlar beyanname verecek.  Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde; bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirmesinde her bir ortak istisnadan ayrı ayrı yararlanabilir. Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde ise istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın RADAR sistemi, kira gelir vergisini ödemeyen veya eksik tutarlarda ödeyen vergi mükelleflerini, radara soktu.

Kanun koyucu gayrimenkullerden sağlanan gelirin vergilendirilmesi için belirli kurallar getirmesiyle beraber eğer vergi mükelleflerinim bu sorumluluğunu yerine getirmezse nasıl tespit edileceği ve yaptırımlarını da düzenlemiştir. Vergisel işlemlerde uzaktan denetim ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için Risk Analizi Değerlendirme ve Araştırma (RADAR) Sistemi kurulmasıyla beraber, farklı veri kaynaklarından elde edinilen bilgiler RADAR sisteminde toplanacak ve risk senaryoları oluşturuluyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı Risk Analizi Genel Müdürlüğünce, gayrimenkul sektöründe kira geliri elde edenlere ve emlakçılara yönelik bir analiz gerçekleştirildi. Bu kapsamda RADAR Sistemi aracılığıyla 2021 yılı itibarıyla kira gelirlerini beyan etmeyen veya eksik/hatalı bildiren yaklaşık 200 bin mükellef mercek altına alındı. Analiz kapsamında, 2021 yılında 28 bin 845 mükellefin kira gelirini hiç beyan etmediği veya eksik beyanda bulunduğu tespit edildi. Riskli değerlendirilen mükellefler özelinde de Gelir İdaresi Başkanlığınca saha denetimlerine başlandı.

Kira gelirinin, vergisini hesaplarken neye dikkat etmemiz gerekiyor.

Gayrimenkullerini kiralama yoluyla gelir elde eden kişilerin, elde ettikleri bu gelirler sonucu ödeme yükümlülüğü altına girdiği kira gelir vergisinden Gelir Vergisi Kanun’un konuya ilişkin maddesinde safi hâsılatın belirlenmesinde indirilecek giderler sıralanmaktadır. Gelir Vergisi’nde düzenlenen indirim sebeplerine  bakıldıktan sonra, ödenmesi gereken vergi tutarı hesaplanır. Hesaplama yapılırken öncelikle konut kira gelirleri toplamından istisnaya tabi olan kısımlar çıkarılır. Kalan kısım için yapılan giderler tespit edilerek matrahtan düşülür ve kalan kısmın girdiği dilimlere göre ödenmesi gereken gelir vergisi hesaplanır.

Devletin can damarı vergi, mülk sahibinin can damarı kiradır.

Devletin işleyişi ve topumun düzeninin sağlanması için karşımıza çıkan vergi kurumu, doğal olarak kiralanan gayrimenkullerden elde edilen gelirlerinde, vergilendirilmesinin yapılması olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde son zamanlarda yaşanan ekonomik hayatın, getirisi olarak kaçınılmaz bir gerçek olarak hissedilen enflasyon, gayrimenkullerin kira ücretlerinde de kendisini etkili bir biçimde göstermektedir. Ekonomik hayatta, yaşanan enflasyon artışları sebebiyle gayrimenkul sahipleri, mülkiyetine sahip oldukları gayrimenkullerin kiralama bedellerinde artışlar yapmaktadırlar. Bu artışlar, ödenmesi gereken kira gelir vergisi, fiyatlarında da bir artışa sebep olmuştur. Hazine ve Maliye bakanlığı, yaşanan bu gelişmelerden dolayı, bu vergi türündeki kayıp ve kaçakların önlenmesi için hummalı çalışmalarına devam etmektedir.