Ne zaman Lizbon’u düşünecek olsam, aklıma ilk Tejo (Tagus) nehrinin kenarında olan kaşifler anıtı (Padrao Dos Descobrimentos) gelir.

Bu anıt beni hep çok etkilemiştir. Çünkü, tam bu noktadan Keşifler Çağı'nda yaşamış, Avrupa'nın en başarılı kaşiflerinden olan, Portekizli denizci Vasco de Gama 1497 senesinde Hindistan’ı deniz yoluyla keşfetmek için yola çıkmıştır. Yakın bir süre sonra aynı noktadan Pedro Alvares Cabral ise 1499 yılında denize açılıp uzun bir seyirden sonra Güney Amerika kıtasına, Brezilya’ ya varmıştır. Bu bölge bu nedenle beni çok etkiler.

Her iki olay da dünya tarihinde büyük değişikliklere yol açmıştır. Vasco de Gama sayesinde Portekiz, önce Afrika ve daha sonra Asya bölgesinde bir çok liman kentini ele geçirerek deniz yolundan gelen Baharat ticaretin hakimi olmuştur. Kuzey Afrika, Hindistan, Endonezya, Çin ve Japonya ‘da bazı bölgeler böylece uzun seneler Portekiz kolonisi haline gelmiştir. Bu ticari deniz yolları Portekiz tarafından kontrol etmiştir. 

Halkın kaderi değişti

Cabral’ın ise Brezilya’ya ayak basmasıyla, Brezilya’daki yerel halkın kaderi tümüyle değişmiştir. Brezilya da bir Portekiz kolonisi haline gelmiş ve hatta Portekiz kralı bir süreliğine Brezilya’ya yerleşmiştir. Kıtada elde edilen gümüş ve altın madenleri gerek Portekiz gerek İspanyol krallarına büyük zenginlik katmıştır. 

Anıt tam Tejo Nehri’nin kenarındadır ve üstündeki Portekiz tarihinde önemli rol almış 33 figür yüzleri nehre ve sembolik olarak oradan açık denize dönüktür ve Portekiz‘in bir dönem dünya üzerindeki denizlerdeki egemenliğini simgelemektedir.

Günümüzde ise Portekiz Avrupa’nın Atlantik Okyanus’un kenarında en batıda kalan küçük ama şirin bir ülkesi haline gelmiştir ve gün geçtikçe, özellikle başkent Lizbon ve çevresi, daha çok uluslararası turist çekmeye başlamıştır.

Yedi tepeye kurulmuş

İstanbul gibi yedi tepeye kurulmuş olan bu çok eski kentin her yerinde tarihini, denizci kimliğini ve yaşanmışlıklarını hissedebiliyorsunuz. Fado müziğinde denizcilere yakılan ağıtları, rengarenk boyanmış eski evlerde, denize açılan eşlerine, sevgililerine el sallayan kadınların hatıraları var. Hemen hatırlatmak isterim. Bu evlerin rengarenk olmasının nedeni, seferden dönen denizcilerin evlerini uzaktan seçebilmesi. Örneğin, “3 sarı evin üzerindeki mavi evin 2 yanındaki pembe ev benim” diyebilirdi gemiciler. 

Lizbon’da, her yerde hem bir hüzün, hem de eski hükümdarlık döneminden kalma bir özgüven ve meydan okuyan bir duruş var. Bu nedenle Lizbon diğer büyük Avrupa kentlerine göre farklı bir ruh, farklı bir karaktere sahip. Halkı oldukça dost. 

Gezilmesi gereken yerler

Şehrin merkezini dolaşırken Baixa, Belem, Alfama, Chiado, Bairro Alta, Avenida da Liberdade bölgelerini gezip, Belem Kulesini, Sao Jorge Kalesini, Jeronimos Manastırını, tarihi Santa Justa Asansörünü görüyoruz. Bu gezilmesi gereken yerler için bir kaç sayfa daha yazmam gerekir. Ama size bu bilgileri vereyim araştırın istedim. 

Lizbon’ a has sarı tramvaylar şehrin bir ucundan diğer ucuna turistleri şehrin en gözde mekanlarına götürüyor. Şehrin yokuşlarını inip çıkıp bilumum semtlerindeki o rengarenk dükkanlarını , sanat galerilerini ,barlarını ve restoranlarını geziyoruz .

Keyifle yapılacak etkinlikler

Özellikle bütün şehirde bulunan, desenli Arnavut kaldırımı tipindeki yerdeki taşlar ve binalardaki tipik tarihi Portekiz çinileri şehre olağanüstü, apayrı bir güzellik katıyor.

Lizbon’da en keyifli yapılacak etkinliklerinden biri de güzel atıştırmalıklardan tatmak.  En başta Belem Pastanesinde çok meşhur olan o taze ve sıcacık “Pasteis de Nata” tatlısı mutlaka yenip yanında koyu, şekersiz ve lezzetli bir yerel kahve ile içilmeli.  Arzu edenler bu geleneksel Portekiz turtasına şeker ya da tarçında ekebilirler. 

Filmlere konu olan Belem Pastanesi 1837 senesinden beri hizmet veriyor ve günde bu tatlıdan yaklaşık yirmi beş ile otuz bin adet satış yapılıyor. Tatlının orijini aslında pastaneye çok yakın olan Jeronimos Manastırına dayanıyor.

Meşhur tatlılar

19’uncu yüzyılda manastırdaki rahipler, manastırların kapatıldığı bir dönemde, gelir sağlamak amacıyla bu tatlıyı icat ederler ve kısa bir sürede tatlı çok sevilir ve meşhur olmaya başlar. O günden bugüne tatlının “gizli tarifi” paylaşılmaz ve tatlı bu pastanede orijinal tadı ile dünyada büyük üne kavuşur. 

Portekiz’in diğer meşhur tatlıları “Pao de Lo”, “Queijada” ( Sintra bölgesinden ), “Ovos Moles”, “Aletria” ve “Rabanadas” ( özellikle Noel döneminde yapılır) da çok lezizdir.

Diğer bir leziz tadılması gereken yiyecek, “Prego” (Lizbon’a has içi dana biftekli sandviç ), “Bacalhau”  (tuzlu balık), “Pasteis de Bacalhau” ( Balık köfteleri ), “Sardinhas” ( ızgara sardalya ), “Caldo verde” ( yeşil çorba ), “Azeitao cheese”, “Piri piri chicken” ( özel soslu ızgara tavuk ) Lizbon’un özel lezzetlerindendir.

Sardalyeler aynı zamanda renkli çok şirin konservelerde satılır ve tatlarının çok güzel olduğunu size hatırlatmak isterim. 

Denizden gelen tatlar

Ahtapot, karides, midye, ıstakoz ve her türlü okyanustan çıkan, balığın ve deniz ürünün bol ve çok taze olduğu bir şehirdir Lizbon. Çok eski deniz kültüründen gelen çok sade ama olağanüstü tatlar vardır yerel mutfaklarında.

Pandemi süreci bittikten sonra ve seyahatlerin kolaylaştığı ilk fırsatta dostlarla birlikte Lizbon’a gidip, Atlantik Okyanusun kenarında durup rüzgarın yüzüme değmesini ve 500 yıl evvel buradan göçüp giden denizcileri ve hikayelerini hatırlamak ve ardından güzel bir balık lokantasında o şahane yerel balıklarından tatmak isterim. Bugünlük de size Lizbon’u kısaca anlattım. Haftaya başka bir yöreden size merhaba diyeceğim. Sağlıkla kalın.