Neşe BERBER

2020 yılında pandemi çok zorluklar yaşattı dünyaya, Kayseri'de siz nasıl geçirdiniz bu yılı?

Pandemi sürecinde biliyorsunuz bütün dünya etkilendi. Bir yıldır pandemi devam ediyor ve bu bir yıl içerisinde de insan hayatını ve ekonomik düzenimizi tamamen değiştirdi ve hepsinde de sıkıntı yarattı. Tabii dünyada nasıl geçiyorsa bizde de aynı Türkiye'de nasılsa bizde de aynı ama şu da bir gerçek ki, nihayetinde de sağlık yönünde de ülkemiz açısından bütün dünyada bu süreci en iyi götüren ülkelerden biriyiz. Pandeminin verdiği zararlar içerisinde en önemli sektörümüze verdiği zararlar da perakende sektöründe zarar verdi. Çünkü perakende sektöründe insanlarımız sokak hareketlerinin kısıtlanması ile birlikte bu da hizmet sektöründe işveren sektörlerimiz bundan aşırı derecede etkilendi. İnsanların dünya ekonomisine de baktığımız zaman bütün büyük oranların aşağı sıfır hatta eksiye kadar inmiş olan, bir takım kısıtlamalardan havalimanlarının kapıların kapanması, şehirlerarası yolculuğun bile kısıtlandığı bir dönem yaşandı. Hamdolsun biz har yönden özellikle üretim yönünden gayet iyiyiz. Burada üç organize sanayisi bulunan aynı zamanda bir serbest bölgesi bulunan bir şehirde yaşıyoruz ve üretime geçmişimize de baktığımız zaman 6 bin yıllık tarihi bir geçmişi olan, 4500 yıllık ticari geçmişi olan 100 yıllık da üretim tecrübesi olan kadim bir şehirdir. Girişimcisi var, devletçi, vatansever, milliyetçi insanların bulunduğu hiçbir zaman mücadeleyi elden bırakmayan, iş insanlarımızın ve girişimcilerimizin bulunduğu bir şehirde yaşıyoruz. Bu şehirde de üretim bazında gayet iyiyiz ama maalesef çarşı pazar dediğimiz perakende sektöründe, hizmet sektörde sıkıntılar var. Burada işlem gören, hayatını idame ettirmeye çalışan ve çarklarını döndürmeye çalışan arkadaşlarımızda sıkıntı halen devam ediyor. Burada çünkü insan hareketlerinin kısıtlanması aynı zamanda yüz yüze eğitimin olmaması ki, yüz yüze eğitim çok önemli burada onlarca sektörü ilgilendiriyor, yani o sadece okul kıyafeti, kitap, kırtasiye değil, aynı zamanda kafeleri, restoranı da şehirlerarası otobüs firmaları bile bu pandemiden etkilendi.

Baktığımızda Kayseri önemli bir ticaret şehri, kökenine baktığımızda önemli ticaret insanlarının Kayseri'den çıktığını biliyoruz. Bu anlamda da önemli bir şehir Kayseri.

Ben burada bir ekleme yapayım. Bizim burada 4500 yıllık bir ticari geçmişimiz var, ticaret odamız da 125 yaşında, bu sene 125. yaşını kutlayacağız. Aslında bizim geçmişimiz 4500 yıla dayanır, neden bu? Kültür Bakanımız işte 150 yıldır yapılan kazılarda, çıkan tabletlerde burada ticaretin baş şehri yani bütün kavimlerin o andaki ülkelerin cazibe merkezi ve ticaret yaptığı bir yer olarak görülüyor. Burada çıkan kil tabletler içerisinde de burada bir kavim altında yine bir sivil toplum kuruluşunun olduğunu buraya gelen ve üye olmayan insanların da ticaret yapmasına izin verilmediğini de çıkan kil tabletlerden görüyoruz. Orada çıkan yine kil tabletler de aile anayasası dediğimiz kurumsal yapının oluşması, ilk yazılı senedin bulunması gibi ticareti ilgilendiren yazılı belgeler de burada çıkmış. Yani bizim genlerimizde varmış, başarılı ve girişimci insanların olması. Baktığınız zaman sadece Türkiye'de değil, dünyanın her tarafında bir Kayserili iş adamı görmek mümkün. Bizim büyüğümüz olan, yol göstericimiz olan kıymetli Türkiye Odalar ve Borsalar Başkanımızın da Kayseri'den olması bizim için gurur ve onur sebebidir.

Ben ticaret odalarını her zaman çok önemli buluyorum. Bulunduğu şehre katma değer katan kişilersiniz aslında. Ekonomiye daha çok hangi sektörlerle katkı sunuyorsunuz? Kayseri olarak?

Gerçekten ticaret odaları, sivil toplum kuruluşları, TOBB'a bağlı odaların hepsi de ticaretin nabzını elinde tutuyorlar, bulundukları şehrin, ilin, beldenin de ülkenin ekonomisine katkıda bulunan cansiperane çalışan, iş insanlarını da temsil ediliyor. Bu konuda pandemi süreci içerisinde de onlarca sorunun çözüm aşamasında canla başla mücadele ediyorlar. Şu anda ülkemizin içerisinde bulunduğu pandemiden kaynaklı sorunlardan da çıkanın destek ve teşvikleri aşağı yukarı yüzde 90 da bizim taleplerimiz doğrultusunda. Sayın Başkanımızın müthiş mücadelesi bunları çözüm olarak da 24 saat mesaisini veriyor ve bize de yol gösteriyor sağ olsun. Tabii ki burada ticaretine baktığımız zaman Kayseri'de ticaretimizde özellikle 2.572 milyar dolar ihracat rakamına ulaşan bir şehirde yaşıyoruz. Bizim Kayseri'deki sektörlerimiz içerisinde bu ihracat rakamlarına baktığımız zaman hangi sektörler ön plana çıkıyor dediğinizde genel olarak buradaki aşağı yukarı elek demir ve demir dışı metaller, mobilya ve kağıt üzerine biliyorsunuz mobilyanın da baş şehridir Kayseri. Elektrik ve elektrikli aletler, tekstil, hammadde, çelik gibi ki bu ihracatımızın aşağı yukarı yüzde 76 sını kapsayan sektörler, burada tabii mobilya için ayrı bir parantez açmak isterim; mobilyada Türkiye üzerinde geçen yıl baktığımızda 700 milyon dolara kadar da ihracat yapan rakamı yakalamış bir sektör ki, önemli ve lokomotif olan sektörlerimizden ve gerçekten mükemmel buradaki iş çıkaran arkadaşlarımız Avrupa standartlarının da üzerinde kaliteli görsel olarak mükemmel ürünler çıkartıyorlar ve ülkemize ve Kayseri ekonomisine de müthiş bir katkıları var. Tabii bunların haricinde 173 ülkeye aynı zamanda ihracat yapıyoruz bu da müthiş bir rakam demektir.

Yakın zamanda ben Ürgüp'e geldim tabii Kapadokya Bölgesi size de çok yakın orada gördüm ki, büyükelçiler de geliyorlar. Neden sizin şehrinizi seçiyorlar?

Ö önümüzdeki yıllarda biliyorsunuz 2023 hedefimiz var. Devletimiz de Cumhurbaşkanlığından hedef koydu, ilk on ekonominin içerisinde olmak Türkiye artık yükselen bir dünyada biliyorsunuz, Türkiye artık bir cazibe merkezi olarak görürken de ticaretin başşehri 6 bin yıllık kadim bir şehir olan Kayseri'de yine aynı şekilde cazip ve cazibe merkezi olarak görüyorlar. Sağ olsunlar büyükelçiler geçen hafta içerisinde yoğun bir trafiğimiz vardı, ondan önceki perşembe günü AB Türkiye Delegasyonu Sayın Büyükelçi ziyaret etti, yine beş ülkenin büyükelçileri geldiler Hırvatistan, Yeni Zelanda, Estonya, Slovenya, İrlanda ve beş ülkenin de büyükelçileri geldi. Geldiklerinde hem bizi hem odamızı ziyaret ettiler, burada kendilerine Kayseri'nin güzelliklerini ve Abdullah Gül Üniversitesi ve Sanayi odamızla ortaklaşa bir proje ortağı olduğumuz Avrupa Birliği Kalkınma Programı, Kalkınma Bankasının desteklediği ve Sanayi Bakanlığımızın da büyük katkılarıyla kurduğumuz bir model buğday fabrikamız var, o model fabrikayı gezdirdik. Buradaki teknolojiyi, işi, yatırım ortaklığını gördüler. Kendilerinin de ticaretimizi ticaret hacmimizi arttırmak için bizim daha iyi ilişkiler kurmamızı birebir söylediler sağolsunlar. Bu da tabii bizi memnun etti, şehrimize geldiler, memnun bir şekilde ayrıldılar. Kayseri'nin güzelliklerini gezdirdiğimde de bizim şehrimize diyoruz ki; bizim denizimiz ve kumumuz yok ama turizmin her türlü kolu var. biliyorsunuz Erciyes Dağı, dağımızın mükemmel bir potansiyeli var, kış turizmi var, inanç turizmi var aynı zamanda Mevlana Hazretlerinin hocası Seyyid Burhaneddin Hazretlerinin kabri bizim burada biliyorsunuz Kayseri'de, doğa ve kültür turizmi var. Sağlık turizminde de oldukça iyiyiz turizm açısından da mükemmel bir potansiyele sahibiz ki, Kültepe Kaniş biraz önce bahsettiğimiz gibi buradaki şehrin bütün kavimlerin 6 bin yıllık, bütün kavimlerin dikkatini çeken cazibe merkezi olarak gördükleri bu açıdan da zengin bir hazineye sahibiz. İnşallah buradan da istediğimiz potansiyeli alacağız diye düşünüyorum.

Kayseri ticarette önemli bir şehir, ihracat rakamları ile ilgili neler söylersiniz? Siz de Kayseri'de iş yapıyorsunuz hangi sektörde?

Perakende sektöründe iş yapıyoruz grup halinde aile şirketiyiz, grup halinde 7*8 perakende sektöründe iştigal ediyoruz.

2021 yılındayız, planlar nedir? Kayseri için ne planlıyorsunuz? Üyeleriniz sizden en çok ne istiyor? Sorunları neler?

Biliyorsunuz Kayseri'de büyük bir meslek örgütüyüz. 121 bin üyeye hizmet ediyoruz ve en güzel şekilde hizmet etmenin gayreti içerisindeyiz 41 tane de komitemiz var ticaret odamızda yani sektörleri temsilen komitede meclisi oluşturan temsilcilerimiz var. Hepsi de işlerinde, sektörlerinde duayen olmuş sevilen sayılan insanların oluşturduğu meclisimiz var. Bu pandemi sürecinden başlayarak söylediklerinize tabii burada sahada çalışan arkadaşlarımızın yani meslek komitesindeki arkadaşlarımızın bize getirdikleri, bireysel olarak bize sundukları çözüm aşamasında canla başla çalışıyoruz. Bize meslek komitesinden gelen sorunlar önce oda yönetim kuruluna gelir önce burada incelenir, TOBB'a Sayın Başkanımıza göndeririz, gönderdiğimiz bütün sorunların da aşağı yukarı yüzde 70- 80 i çözümlenmiş durumda çünkü, Allah başımızdan eksik etmesin gerçekten kıymetli bir başkanımız var, bizim yol göstericimiz var. Hiçbir sektörün sorununu kulak ardı etmiyor, sağ olsun ilişkileri çok iyi doğru zamanda doğru taleplerimizin olmasıyla da bunların çözüm aşamasında da bir başarı sağlıyoruz. Bizim ticaret odamızın üyelerimize yardımcı olmak, onların önünü açabilmek ve iş kolaylığını nasıl yapabilirim ve onların da neler yapması gerektiğine hedefler gösterebilmek. Özellikle pandemiden bu yana dijitalleşmenin çok önemli olduğunu, kurumsallaşmanın, markalaşmanın çok önemli olduğunu bunun için eğitimler veriyoruz, konferanslar ama artık fiziki olarak yapamadığımız için online olarak eğitimler veriyoruz. Bunun üzerine devam edeceğiz aynı zamanda çünkü dijitalleşme gerçekten çok önemli kurumsallaşma ve markalaşmanın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Çünkü Türkiye'de biliyorsunuz çoğu şirketlerimiz hep aile şirketleri onun için de kurumsallaşmaya ayrıca önem veriyoruz ve geldiğimiz günden bu yana da bunun üzerine çok eğiliyoruz. Dijital ortamlarda eğer ürününüzü taşıyamazsınız önümüzdeki süreç içerisinde rekabet edebilme şansınız zayıflar diyoruz çünkü pandemi bize gösterdi ki geçen yılda 20 milyar TL olan ticaret hacmi e-ticarette bu pandemiyle 2017-2020 yılında 250 milyar TL'ye kadar çıktı. Bu sene de 400 milyar TL'ye kadar ticaret hacmi çıkacağını öngörüyoruz. Bu yüzden mutlaka e-ticarette olun diyoruz yani ürünlerinizi dijital platformlara taşıyın, orada tanıtın, markalaşın ve ihracat yapmalarını istiyoruz. Biz tüm üyelerimizin tüm kobilerimizin de ihracatla tanışmaları için, onlar için canla başla gayret edip çalışıyoruz. Aynı zamanda söylediğimiz, kendinize farklı pazarlar bulun Hindistan, Pakistan asla göz ardı edilemeyecek pazarlar bunu da görmesini söylüyoruz. Bu sene de yapacağımız en önemli şeylerden bir tanesi bu söylediklerim üzerine daha fazla yoğunlaşmak ve insanların da daha farklı şekilde iş yapmalarını istiyoruz. İnovasyona değer vermeleri gerektiğini mutlaka AR-GE ye yatırım yapmaları gerektiğini söylüyoruz. Yani işlerini çok daha rahat yapabilmeleri için elimizden gelen ne varsa yapıyoruz. Bizim geldiğimiz dönemde söylediğim üç şey vardı; kurumsallaşma, markalaşma, halka açılma ve yabancı ortaklık dedik. Şirketlerimizin kurtuluş çetelesi, ülkemizin ekonomisinin gelişmesindeki en büyük etkenlerden bir tanesi, yapılacak olanlar bunlar diye söylüyoruz ve bunlar üzerinde yoğunlaşıp, eğitimlerimize devam ediyoruz.

Kayseri deyince insanların aklına hep pastırma, sucuk geliyor yani gıda, gıdada da önemli bir sektör Kayseri. Çok markalarınız var, yani Kayseri Türkiye'de tarım sektörünün ne kadarını karşılıyor?

Kabak çekirdeğinde çok ünlüyüz yani Türkiye'nin aşağı yukarı yüzde 40'ını üreten bir yeriz Kayseri'de. Tabii ki coğrafi ve bölgesel ürünlerimiz var, tarımda da kendi kendimize yeter bir haldeyiz, kuru meyve ve mamullerinde iyiyiz ama önümüzdeki yıllarda da inşallah Devletin de destekleriyle ki, yeni tarım politikalarıyla çok daha iyi olacağımızı düşünüyoruz. Bizim gastronomimiz de çok iyi, mutfağımız çok iyi, mutfağımızda sadece mantı değil, onlarca çeşidimiz var. Tabii pastırma son zamanlarda çıkan tartışmalara biz şöyle bakıyoruz, diyoruz ki; bir şeye talep varsa herkesin damak tadına göre ve herkes istediği yerden alabilir, istediği markayı kullanabilir ama pastırmanın şöyle bir özelliği var, Evliya Çelebi seyahatnamesinde şöyle bir not yazıyor, diyor ki; 367 yıl önce söyledi Evliya Çelebi ve literatüre girmiş bir ifade bu, “Kayseri'nin baharatlı, etli sucuğu ne güzeldir, Kayseri'nin pastırması lezizdir” diyor, aynı zamanda da şunu söylüyor, diyor ki; “ Payitaht'a da hediye olarak gönderildi” diyor. Bu ne demektir? Yani pastırma burada, 400 yıl önce de buradaymış, burada yapılıyormuş sonra pastırmanın lezzetini bilen Erciyes'in rüzgarıdır, farklı ülkelerde, farklı şehirlerde yapılabilir, bunun hiçbir sakıncası yok. Tabii ki herkesin damak zevki farklı, lezzeti tadı farklı olabilir, o yüzden de bu tür tartışmalar oluyor bazen bu tartışmaları da burada uzatmamam gerektiğini düşünüyorum.

İş dünyasına önerileriniz neler olur? Bu süreci nasıl geçirsinler?

Tabii ki ben şunu söylüyorum her daim için, Mustafa Kemal Atatürk'ün güzel bir veciz sözü var; “Vatanını en çok seven, işini en iyi yapandır” diyor, herkes işine gücüne odaklanırsa, işi ile haşır neşir olursa, dürüst ve doğru bir şekilde işini yapmanın gayreti içerisinde olsa her kim olursa olsun çalışanlarımız, işverenlerimiz, iş insanlarımız, yani her kim olursa olsun işine odaklanır, enerjisini işine verirse mutlaka başarı gelir. Hem kendi ailelerinin geçimine, hem şehrin ekonomisine, hem de ülke ekonomisine müthiş katkı verirler diye düşünüyorum. Daha önce de söylediğim gibi mutlaka dijitalleşme, inovasyon ve AR-GE'ye önem versinler diye tavsiye ediyoruz.