Sedat YILMAZ

Sanayi üretiminde Şubat 2021 verileri, Türkiye’nin sanayinin etkisiyle gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) büyümesinde beklentileri aşacağını gösteriyor. Sanayi üretimi yüzde 8 ilâ yüzde 9,2’lik artış beklentisine karşılık Şubat’ta sermaye malındaki aylık yüzde 3,3’lük artışla yüzde 8,8 gerçekleşti. Aylık artış ise yüzde 0,1 oldu. Arındırılmış rakamlara göre yıllık sanayi üretimindeki büyüme de yüzde 5,7 olarak ölçüldü.

Pandemideki artışlara rağmen aşının yaygınlaşmasına bağlı toparlanmanın yükseleceğine dair sinyaller makine ve teçhizat yatırımlarının içinde olduğu sermaye malındaki hızlı artış büyümede hedeflerin aşılacağını gösterdi. 2020 yılının tamamında GSYH’de makine ve teçhizat yatırımlarındaki büyüme yüzde 21’i, son çeyrekte ise yüzde 38’i aşmıştı.

Özellikle Şubat’ta düşük ve orta düşük teknoloji üretimi aylık bazda geriledi, orta – ileri teknoloji üretimi ayı pozitif kapattı. Sermaye malındaki aylık yüzde 3,3’lük artışın yanında ileri teknoloji üretiminde aylık yüzde 12,2’lik artış da hem sanayi üretimi hem de GSYH büyümesindeki kalitenin arttığına işaret etti. Teknoloji üretimi geçen yıl aynı dönemde yüzde 7,5 artmıştı.

İmalat giderek güçleniyor

Alt kalemlerde madencilik ve taşocakçılığının yüzde 15,9 ve imalat sanayinin yüzde 9,3 artması sanayi üretimi ve GSYH büyümesine destek verirken ara malı, dayanıksız ve dayanıklı tüketim mallarında ise aylık bazda gerilemenin görülmesi dikkat çekti. Söz konusu sektörler ise yıllık bazda güçlülüğünü korudu. Madencilik ve taşocaklığının sanayi üretimine yıllık katkısı 0,6, imalat sanayiinin de 8,1 puan oldu.

Ara malı üretimi aylık bazda yüzde 0,3 geriledi yıllık bazda yüzde 13,7 arttı. Dayanıklı tüketim malı aylık yüzde 1 düşerken yıllıkta ise yüzde 19,5 şeklinde belirlendi. Yine dayanıksız tüketim malı üretimi aylık yüzde gerilemesine karşılık yıllıkta yüzde 5,1 pozitif performans gösterdi. Enerji sektörü ise Şubat’ı aylık yüzde 0,4 ekside kapatırken yıllıkta da yüzde 1,7’lik gerileme yaşadı.

Yıllık sanayi üretimine ara malı 5,5, dayanıklı tüketim malı 0,9, dayanıksız tüketim malı 1,3 puan pozitif katkı verirken enerji sektörünün yıllık katsı ise 0,1 negatifte kaldı.

Üretim sürecinde emeğin verimliliğini artırmak amacıyla kullanılan her türlü makine, donanım gibi daha önceden üretilmiş fiziki yatırımları gösteren sermaye malındaki Şubat büyümesi ise aylık yüzde 3,3 ile dikkat çekti. Sermaye malındaki yıllık büyüme yüzde 5,9 oldu. Sermaye malının yıllık sanayi üretimine verdiği katkı da yüzde 1,2 seviyesinde belirlendi.

Sanayi GSYH’in motoru

Yaklaşık 1,5 yıla yaklaşan küresel salgına rağmen sanayi üretimi ve imalatta hız kesmeyen Türkiye G-20 ülkeleri arasında Çin’in ardından zirveyi paylaştı. Türkiye Şubat ayında yüzde 8,8 yıllık sanayi üretimi artışıyla yüzde 35,1 artış sağlayan Çin’in ardından G-20 ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldı. Türkiye’yi sırasıyla yüzde 1,6, yüzde 0,9 ve yüzde 0,4 yükselişle Arjantin Güney Kore ve Brezilya takip etti. ABD yüzde 4,5, Almanya yüzde 6,4, Fransa yüzde 6,6, Birleşik Krallık yüzde 3,5 ve yüzde 2,6 daralma ile Japonya sanayi üretiminde negatif tarafta yer aldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Global tedarik zincirlerindeki aksaklıklara rağmen sanayi üretiminde artış eğilimi sürüyor. Sanayi üretimi Şubat’ta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,8, bir önceki aya göre yüzde 0,1 arttı. Aynı ayda, yıllık sanayi üretimini en çok artıran G-20 ülkelerinden birisi olduk” bildirimini paylaştı.

Uluslararası Para Fonu (IMF), sanayi üretimi rüzgârını arkasına alan Türkiye’nin bu yıl GSYH’de yüzde 6 büyüyeceği tahminini korurken 2021 için Dünya Bankası büyüme tahminini yüzde 5’e, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) yüzde 5,6’ya çıkardı. Türkiye’de hükümetin bu yılki GSYH büyüme hedefi 5,8 olarak açıklandı. 2019 yılında yüzde 0,9 büyüyen Türkiye ekonomisi pandemi ve tüm olumsuzluklara karşılık 2020 yılında yüzde 1, 8 oranında pozitif büyüme kaydetmişti.

Para politikaları önemli

Şubat sanayi üretimi verisini değerlendiren ekonomistler pandemi etkisiyle kısmi yavaşlamaya karşılık aylık ve yıllık büyüme eğiliminin devam ettiğini söylediler. Yılın ikinci yarısında da iktisadi faaliyette iyileşme eğiliminin artacağını dile getiren ekonomistler, enflasyon ve kur kaynaklı gelişmelerle artan sıkı para politikası ihtiyacı, pandemide artan vaka sayısının aşağı yönlü riskleri tetiklediğini ifade ettiler.

Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da GSYH büyümesine dikkat çekerek, “Perakende satış, ciro endeksleri, imalat PMI gibi öncü göstergeler ise güçlü seyrediyor. Öncü veriler de, ilk çeyrekte ihracat artışından gelen etkiyi daha olumlu gösteriyor. Sanayi üretimi ve ihracattaki artış başta bütün bu faktörler genel ekonomik büyüme görünümünü destekliyor. 2021 yılı ilk çeyreğinde iyi bir GSYH büyümesi gözleniyor. Olası kapanma etkileri ise sonraki ayların büyüme görünümünde belirleyici olabilir. Büyüme görünümüne etki edecek bir faktör de, elbette Merkez Bankası’nın uygulayacağı politikaların makro dengeler üzerindeki etkisi olacak” dedi.