-Pandemi sürecini nasıl geçirdiniz? Görüyorum ki Ayvalık hiç boşalmamış!

 -Tabii ki pandemi ile beraber turizm sezonunun nasıl geçeceği ile ilgili bizde de endişe hakimdi. Fakat Ayvalık çok farklı özelliklere sahip tüm olumlu özellikleri bir arada oluşturan bir kent, o sebeple de pandemiden korkuyorduk tabi ki ama bu kentin güzellikleri, farklı özellikleri gösterdi ki, Ayvalık her zaman bu konuda ayakta kalmayı başarabilen bir kent. Turizm bizim için fena bir sezon değil ve Ayvalık'ın farklı özellikleri var biraz önce de söylediğim gibi. Tabiatı, doğası, tabiat parkı, iki bin beş yüzün üzerinde tescilli yapısı, gastronomisi, insan özellikleri Ayvalık için çok avantaj.

-Osmanlı döneminde de yine zeytinyağının başkenti burasıymış, ticaret alanı imiş. Zeytinyağı ticareti Ayvalık'tan yapılırmış öyle mi?

-Tabii Ayvalık'a baktığımız zaman Osmanlı'nın son dönemlerinde 1700-1800 yıllar, Ayvalık'ta ciddi anlamda zeytin ve zeytinyağı üretimi söz konusu, hatta o dönemler beş tane bankanın olduğu söylenir. Ayvalık'ın ne kadar ayrıcalıklı bir noktada olduğunu da görebiliyoruz ticari anlamda da. Tabii ilerleyen Cumhuriyet döneminde de Ayvalık'ın zeytin ve zeytinyağı konusunda iddiası her zaman devam etmiştir. Son zamanlarda Devletimizin, Hükümetin zeytinyağı rekoltesini artırmak babında birçok yörede zeytin ağaçları dikildiğini görebiliyoruz. Fakat biz hep şunu söylüyoruz ne kadar ülkemizde zeytin ve zeytinyağı rekoltesi artsa da Ayvalık'ın tadını, nefasetini oluşturmuyor diyoruz. 

TAĞŞİŞ BÜYÜK SORUN

Tabi ki bizim zeytinyağımızın da yaşadığı sıkıntılarımız var özellikle tağşiş konusu, özellikle biliyorsunuz pazarlama ve satış internet üzerinden gerçekleştiği için, Ayvalık ile hiç alakası olmayan markanın, Ayvalık İle hiç alakası olmayan adresler vererek zeytinyağı satışı yapıldığını görüyoruz. Tağşiş büyük sorunumuz. Bu açıdan biz belediye olarak tespit ettiğimiz ürünleri şikayet ediyoruz, bunların takipçisi oluyoruz. Bunlar Ayvalık ismine kullanarak Ayvalık zeytin ve zeytinyağına zarar vermiş oluyor.  Bizler bu konuda Ayvalık Belediye Meclisine bu konuyu taşıdık. Ayvalık zeytinyağı tüm şehrin Balıkesir'in bir markası sonuçta buna da tüm şehrin sahip çıkması gerekiyor. Bunu da Balıkesir Büyükşehir Meclisine taşıdık.

- Zeytinyağı denince Zeytin/in başkenti Ayvalık Türkiye diyebilirmiyiz?

- Zeytinyağı denince dünyada İtalya, İspanya ve Türkiye bilinir. Ama Türkiye Ayvalık zeytinyağı olarak bu iki ülkeden de kaliteli zeytinyağı üretiyor. Ayvalık'tan daha doğrusu ülkemizden zeytinyağını İtalya, İspanya alıp, paketleyip kendi markasıyla bunu dünyaya satıyorlar. Özellikle Ayvalık zeytinyağı çok kaliteli olduğu için. Burada yapmamız gereken markalaşmak. Ayvalık ve diğer zeytinyağı üreticileri olarak markalaşmaya gidilmeli, özellikle ben hep şunu da söylemişimdir; turizmden zeytinyağını ayıramazsınız. Ayvalık'taki bütün sektörler iç içe girmiş durumda neden? Bugün ürettiğimiz zeytinyağını yurt dışına ihraç etmektense dökme olarak, biz kendi Ayvalık zeytinyağı üreticileri olarak markalaştırmamız durumunda buraya tatil amaçlı gelenlere biz bunu satacağız, yani diyelim ki dökmeden dökmeye bunu satsanız 10 liraya öbür türlü bir ambalaj ve markalaşmış ürün olarak belki 50 liraya satacaksınız. Yani demek istediğim markalaşma olduğu süre içerisinde bizim KDV'miz Ayvalık halkının üretmiş olduğu ürünün KDV yüksekliği sebebiyle ne olacak? Ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayacak. Aslına bakarsanız bu bütün ülkenin sorunu, yani ürettiğimiz ürünleri gerçekten kendi Türk malı olarak Uluslararası piyasalarda satabilmek. Burada devletin bir politika belirlemesi gerekir. Markalaşmak aslında bir Devlet sorunu, Ayvalık sorunu değil diye düşünüyorum.

 -Şimdi 400 bin aile zeytinyağından geçim mi sağlıyor?

-Bizim toplam zeytin varlığımız yaklaşık 170 milyon adettir. Son yapılan plantasyonlarda bildiğiniz gibi yaklaşık son 8 yıldır devlet zeytin fidanına teşvik veriyor. Bununla birlikte biz ne yaptık? Biz bunu 130-140 milyonlardan aldık yaklaşık 170 milyonlara getirdik. Ülke varlığı olarak aslında şu anda baktığınızda toplamda zeytin ağacı varlığı bakımından Dünyanın 3 büyük ülkesi arasındayız. Üretimde maalesef öyle değiliz çünkü, bizim bir var sezonumuz var, bir yok sezonumuz var, maalesef biz hala. ben bunu her platformda dile getiriyorum; rekolte tahminlerimizi doğru ve düzgün yapamıyoruz, her sene ciddi sapmalar yaşıyoruz. Maalesef Devletimiz artık uzun yıllar uğraşmamak için mi nedir? İlgili yönetim birliklerine mi bıraktı, sonra ulusal zeytin ve zeytinyağı konseyine bıraktı Son 2 yıldır Tarım Bakanlığı dedi ki; bu rekolteleri ben ödeyeceğim kendi ekibimle üretim enstitüsünü kullanacağım.  Yani çok kaygan bir piyasada rekolteyi ön göremeden iyileşemiyoruz ama bunun başka nedenleri de muhakkak var nedir?

Nedir o nedenler?

 Biz bir kere yaklaşık bir senedir kuraklık yaşıyoruz, artı hiç ummadığımız hava olayları ile karşılaşıyoruz mesela yakın bir örnek vereyim bundan bir hafta önce burada bir dolu yağdı benim bahçemdeki zeytinin bile üzerinde zeytin kalmadı. Bunlar inanılmaz etkiliyor, zaten zeytin bir kere yere düştüğü zaman ondan ümidi kesin ne zeytinde kullanabilirsiniz ne de zeytinyağında kullanabilirsiniz. Düştüğü zaman asidik değerleri inanılmaz artıyor onu artık sofralık zeytinyağı olarak kullanmanız mümkün değil. Onu ancak rafineri olarak satarlar, onu da nerede kullanırız biz? Riviera diye satılan yağlar vardır ya onun yüzde 90'ı rafine zeytinyağı yüzde 10'u sızma zeytinyağını karıştırarak elde edilen bir pişirme yağıdır.

-Rakamsal değer olarak neler söylersiniz? Ayvalık olarak?

- Balıkesir bölgesinde yaklaşık 11 milyon ağacımız var, bu da şu demektir 473 bin meyve verecek potansiyele dönüştürülecek bir ağaç potansiyelimiz var ama biz bunu 11 milyon olarak kabul edelim. Bunun ne kadarı Ayvalık'ta derseniz; size kolaylıkla şunu söyleyebilirim Edremit'ten başlayan, Balıkesir'in sınırı Edremit'i de kapsadığı için Balıkesir'in varlığı bizden daha da fazla yani Ayvalık'ın yaklaşık 2.5 milyon Ayvalık desek çok da yanılmayız. Türkiye geneli yağ üretimi ortalama yaklaşık 200 bin ton, bunun 109 ton zeytini Balıkesir ağacından, toplam Balıkesir yöresinden üretilen yağ da bu seneki kuraklığı da dikkate alırsanız 12 ila 15 bin ton arasında bir rakam elde ederiz. Bunun da 5 bin tona yakını da Ayvalık'tan. Ayvalık yağının farkı kalitesidir, bizim yağlarımız doğru saklama koşulları ile yaklaşık 2 yıl bozulmadan saklanır. Biz buna “yaşlandırma usulü” deriz. Yani 5bin ton çok yüksek kalite zeytinyağı demektir.

Uzun ömürlü bir yağ mı?

Evet. Kesinlikle Ayvalık yağı 2 sene boyunca doğru dürüst gölgede, soğuk yerde kalsın hiç bir özelliğini yitirmez. Ayvalık Türkiye'nin Toscana'sı diyebiliriz. Dünyanın en kaliteli zeytinyağını Ayvalık'ta üretiyoruz, zeytinin bütün sektörleri burada var. Bunlar zeytinyağından elde edilen sabun, sofralık zeytin, zeytinyağı, zeytinin bütün kolları burada çalışıyor. Ayvalık ayrıca baktığınızda Osmanlı döneminde ticaret şehri burada konsolosluklar var. Biz biliriz ki Küçükkuyu'da Edremit'ten buraya gemilerle fıçılarda zeytinyağları gelir ve ticareti de burada yapılır. Ayvalık zeytinyağı ticaretinin de merkezi durumunda.

 AYVALIK’TA 400 YAŞ VE ÜZERİNDEKİ ANIT AĞAÇLARDAN İLK ZEYTİNYAĞI ÜRETİLDİ

Hasat döneminde zeytin ve zeytinyağı tanıtımlarının kurumların desteği ile küçük dokunuşlar yapılarak gündemde tutuyoruz, “Tarihin, mimarinin, doğa ve lezzetin diyarı, zeytinin başkenti Ayvalık’ta geçtiğimiz yıllarda görkemli bir şekilde kutladığımız hasat şenliklerini ne yazık ki gerçekleştiremiyoruz, pandemi süreci elimizi kolumuzu bağladı. Şükürler olsun ki, Ayvalık’ta üretim yapan şirketlerin destek ve katkılarıyla geçtiğimiz yıllardaki gibi bir hasat şenliği olmasa da, gündemde tutmak, anıları tazelemek amacıyla duyurular yapılıyor. Önümüzdeki dönemde bizim de anıt ağaçların bulunduğu bölgelere yönelik yürüyüş yollarımız ve anıt ağaçlardan zeytinyağı üretim projemiz var. Pandemi sürecinin ardından bu proje yaşam bulacak” 

BİN100 YAŞINDA ZEYTİN AĞACI

Ayvalık’taki iki milyon zeytin ağacının yarısının 200 yaşın üzerinde olduğunu, ayrıca Bin100 yaşında olgun, tescillenen bir anıt ağacı var. Zeytin ve zeytinyağı Türkiye’de milli kültür ürünü, “Özellikle Kuzey Ege Bölgesi’nde elde edilen zeytinyağları kalite özellikleriyle hem yurtiçinde hem yurtdışında farklı bir öneme sahiptir. Ülkemizde Avrupa Birliği tarafından tescillenmek üzere başvuru yapan yüzlerce ürün arasından ilk 20’ye girebilen ilk ve tek zeytinyağı Ayvalık zeytinyağı oldu. Bu da gösteriyor ki; dünyanın en kaliteli ve lezzetli zeytinyağı Ayvalık’ta üretiliyor.

 HASAT ŞENLİKLERİNE SEMBOLİK BAŞLANGIÇ

Ayvalık’taki tarım arazilerinin yüzde 76’sının zeytinlik. Ayvalık’ın en eski zeytinyağı üreticisi Komili’nin kente büyük bir ekonomik katkı sağlıyor. “Bu kentten, bu kentin insanlarından doğan ve bugün 142 yaşını geride bırakan Komili, 400 yaş ve üzeri ağaçların zeytinlerinden zeytinyağı üreterek hasat şenlikleri kutlanmasa da günün anlamı açısından büyük bir jest yapmıştır. Komili’nin anıt zeytin ağaçları için başlattığı “Gözümüz Gibi Bakıyoruz” projesini kutluyor ve başarıya ulaşmasını gönülden diliyoruz.

-Çok güzel binalar var burada, sokaklar güzel. Son zamanlarda Ayvalık orman yangınları ile de gündeme geldi. Bu yangınlarda nasıl bir çaba gösterdiniz?

 -Maalesef ülkemizde bu tür afetler yaşanıyor, Ayvalık da bundan nasibini aldı. Çok rüzgarlı bir ortamdı,  rüzgarın etkisiyle de kontrol etmekte zorlandık. Üzüldük yani tabiat parkı bizim en önemli değerlerimizden biridir, bu sebeple de tabiat parkında yaşadığımız bu afetler Ayvalık halkını üzüyor. Ama çok kısa zamanda inşallah biz buraları yine toparlayacağız. Ciddi anlamda bir müsahale söz konusuydu, ciddi bir Devlet otoritesiyle, belediyesiyle, komşu belediyelerle, orman işletmesiyle bütün birimler müdahale ettik. Teyakkuz halinde o kadar rüzgara ve olumsuzluklaa rağmen çok ciddi bir mücadele gösterdik, bu konuda da ben emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Ayvalık'ın özellikleri olarak da saydığım gibi, şu anda baktığınız zamanda başka bir özelliği de var, başta İstanbul olmak üzere birçok kentten Ayvalık'a ulaşılabirlik açısından bir avantaj da var, köprülerin olması, çevre yollarının olması, İstanbul'dan bir saatte Ayvalık'a geliniyor olması çok ciddi avantaj sağlıyor. Tabii şu anda baktığımız zaman da yazlıkçıların bir kısmı hala gitmedi. Bunun da sebebi şu anda pandeminin nereye varacağı bilinmiyor insanlar bu güzel havayı, bu güzel denizi seviyor. Büyük kentlerde apartmanlara tıkılmak istemiyor, sokağa çıkma yasakları olabilir endişesiyle bunun yerine Ayvalık gibi güzel bir yerde geçiririm düşüncesi hakim.

 

-Birazcık keşfedildi galiba tatil yeri olarak. Ayvalık başlı başına bir tatil yeri olarak görülmeye başlandı. Ne dersiniz?

 -Pandemi ile birlikte bir çok şey değişecek gibi ve turizm de değişecek baktığınız zaman Ayvalık'ta az önce saydığımız bütün özellikler var. İnsanlar artık hem kolay ulaşabilecekleri, hem sağlıklı beslenebilecekleri, hem temiz havasını alabilecekleri, Ayvalık'ın bir zeytini var, bu anlamda sağlıklı bir şekilde beslenebileceği sağlıklı bir gastronomisi ortamı var. Bu sebepten dolayı da Ayvalık'ı tercih edebiliyor insanlar. Hayata bakış açısı, tercihleri değişiyor insanların diye düşünüyorum. Bunların üzerinde çalışacağız, projelerle ortaya dökeceğiz. Zaten pandemi öncesi konuştuğumuz şeyler, pandemiden sonraki aynı faktör bu sebepten Ayvalık dediğiniz gibi keşfediliyor. Çünkü birçok özelliği var, belediye binası var, karakolu var, hikayesi olan bir kent, geçmişi olan bir kent Ayvalık. Bu yüzden de insanların sadece tatil yapmak değil o geçmişi merak edip yaşamak, o kültürü yaşamak görmek, korunmuş tabiatını görmek, korunmuş binalarını görmek, bunları hep görmek istediği için de artık özellikli bir tatil noktası oldu Ayvalık. Gerek sanat, gerekse iş dünyasından birçok insan Ayvalık'ı biliyor ve zaman geçiriyor bu da Ayvalık'ın zenginliğidir diye düşünüyorum. Geçmişte de ifade ettiğimiz bir şey var; bir kenti büyütmek için bina dikmemize illa büyük büyük bina dikmemize gerek yok. Bir kentin güzelliklerini, özelliklerini ortaya çıkardığınız zaman da o kenti büyütmüş olursunuz, her yönden yani ticaret yönünden de büyütmüş olursunuz. Biz Ayvalık'ı büyüteceğiz derken de hep buna dikkat ettik. Ayvalık'ın özelliklerini ortaya sunduğunuz zaman onun zaten kapladığı ticaret alanı var, onu yaratacaktır diye düşünüyoruz.

 -Ayvalık baktığımızda yemekleri de çok önemli, gastronomi kentleri var. Mesela yeşillik, otlar, balık baktığınızda bin bir çeşit yiyeceğiniz var. Bu konuda neler söylersiniz?

 -Tabi dediğiniz gibi birçok kentten bahsediliyor gastronomisi, gurmeleri öne çıkan kentler. Ayvalık da bunlardan biri, bizler bu sene için böyle bir lezzet festivali şeklinde etkinliklerimiz olacaktı, maalesef biliyorsunuz bu pandemi birçok etkinliğin belini kırdı ama önümüzdeki yıllar içinde hazırlıklarımız söz konusu, Ayvalık'ın bu özelliğini de ortaya çıkarmak istiyoruz. Ayvalık'ın baktığınız zaman gastronomi değeri olarak başta zeytinyağı hem sağlıklı beslenmek anlamında hem de lezzet anlamında Ayvalık'ın bugün için tabii ki ülkemizde birçok yerde zeytin ve zeytinyağı üretiliyor ama, Ayvalık'ın kendine has bir aroması var, kendine has bir nefaseti var zeytinyağında. Ayvalık'ın o toprağı, rüzgarı zeytine nefaset veren unsurlar. Baktığınız zaman Ayvalık'ta şimdi onu da tespit etmeye çalışıyoruz, ciddi anlamda şu an 400-500 yılın üzerinde yaklaşık bin yılın üzerinde bir kaç ağaç epey bir sayı var bu da bölgenin ne kadar zeytin ve zeytinyağı konusunda geçmişi olduğunu da çok net gösteriyor. Bizim gastronomide en önemli değerlerimiz zeytin, zeytinyağı ve bunlarla yapılan yemekler ve

Komili Zeytinyağı Operasyon Müdürü Mehmet Cavlı:

Zeytin yağında 1878 yılından beri lider markası Komili üreticilerimizin ürünlerini en iyi şartlarda değerlendirerek, tüketicilerimizle buluşturmaktadır. piyasanın en büyük zeytin yağ alıcısı durumundadır. Piyasadan 12 ay zeytin yağ alımı yapmakta ve ve karşılığını hemen ödeyerek üreticilerimizi beklentilerini karşılamaktadır. sosyal sorumluluk projelerinde ana sponsor luk yapmaktadır. ZEYTİN AĞACINA GÖZÜNÜZ GİBİ BAKARSANIZ, ODA SİZE MUCİZESİ OLAN ZEYTİN MEYVESİNİ ve YAĞINI VERİR. Birde duası ile noktalayalım. Zeytin ağacı gibi UZUN ÖMÜRLÜ, tanesi kadar BEREKETLİ,  Yağı kadar SAĞLIKLI bir yaşam dileriz.

Anıtsal Zeytin Ağacı, özel ekolojik ve tarihi önemi nedeniyle “doğal miras anıtı” olarak biliniyor. Gücü ve devamlılığı temsil eden anıt zeytin ağaçları, geçmişi geleceğe bağlayan en önemli, doğal zenginlik… Zeytinyağı sektörünün referans markası olan Komili, en köklü zeytinyağı olmasının verdiği sorumluluk bilinci ile bize hayat veren zeytin ağacına her zaman büyük bir saygı ve sevgiyle yaklaşıyor. 2018 yılı itibarıyla da Türkiye çapındaki anıt ağaçların korunması amacıyla bir projeye imza atan Komili, “Gözümüz Gibi Bakıyoruz” projesi ile anıt zeytin ağaçlarına ve zeytinyağı kültürüne sahip çıkıyor ve kültürel değerlerimizin altını çiziyor.  

“Gözümüz Gibi Bakıyoruz” projesi ile tarihe tanıklık etmiş anıt zeytin ağaçlarını tespit edip, kayıt ve koruma altına alıyor. Böylelikle, gelecek kuşaklar için daha iyi bir yaşam sürdürmeye destek verme yönünde ilerlemek istiyor. Aynı zamanda çevresel ve toplumsal bir sürdürülebilirliği sağlamayı da amaçlıyor. 

Dünyanın önemli zeytin üreticileri arasında yer alan Türkiye, geleneksel zeytin yetiştiriciliğinden modern zeytinciliğe geçişi benimsemiştir. Komili zeytinyağı olarak modern zeytinciliğe sahip çıkmak, niteliksel bir büyümeyi sağlayacaktır. Bu bilgiler eğitim modellerimiz ile yayılacak, ayrıca tarihi olaylara tanıklık etmiş anıt zeytin ağaçlarımıza sahip çıkarak, geçmiş gelecek bağlantısını bu ölümsüz ağaç ile koruyarak vazifemizi gerçekleştrimiş olacağız.