Mart ayı sonunda tamamlanması gereken erken rezervasyonlar bırakın bitmeyi tam tersi büyük iptallere sahne oluyor. Bu yılın başında 56 milyon turist, kişi başı en az 1000 dolarlık bir gelirden bahsederken korona ile tüm hesaplar bozuldu.

Küresel turizmin kaybını anlatmayacağım… Ülkemiz ne durumda ona bakacağım…

İşin Türkçesi beğenmediğimiz kişi başı 600 dolar bile şimdilik hayal.

Şu anda Türkiye’de Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsayan 3 aylık dilimde kayıp 7 milyar dolar. Geçen yıl turizmden 34,5 milyar dolarlık gelir elde eden sektör 2020’yi zarar hanesine yazacak görüntüsü veriyor.

Yani daha şimdiden 2019 yılı gelirinin yüzde 20’si uçup gitti. Herkes gibi turizm sektörü de bu yıl keseden yiyecek ve 2021’le ilgili yeni planlar yapmaya çalışacak.

***

Tabii sektörde en önemli konu bugün çığ gibi büyüyen iptaller.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, mücbir sebepten erken rezervasyon yapanların turlarını iptal ettirebileceğini ifade etmiş, bu karara TÜRSAB “30 gün kuralı”nı ileri sürerek karşı çıkmıştı.  TÜRSAB özellikle vergi, masraf gibi paket içindeki bedellerin iade edilmemesini istemiş, tur bedelinin tamamının talep edilmesini hukuka uygun bulmamıştı.

Bugün hem tur paketi satın alanlar hem de turizm işletmeleri erken rezervasyonla ilgili ne yapacağını bilemiyor.

Sadece Türkiye değil, tüm dünya aynı sorunu yaşıyor.

Mesela Rusya ve Almanya gibi turizmin yoğun hareketliliğin yaşandığı ülkelerde “Tatil iadeleri kabul edilmeli” kararına karşılık acente birlikleri farklı önerilerle krizi çözmeye çalışıyor.

Turizm ajansları bulundukları ülke hükümetlerine bir yasayla iptal yerine “erteleme” uygulamasının getirilmesini istiyor.

Özetle Rusya’da Rosturizm, Almanya’da kısa adı DRV olan Seyahat Acenteleri ve Turizm Birliği gibi kurumlar hükümetlerine seslenerek “Tatil iptallerine engel olun, ertelemeyi gündeme getirin” derken tatilcilere de “Turunuzu iptal ettirmeyin, sonraki döneme erteleyin” talebinde bulunuyorlar.

Türkiye’de de büyük sorun haline gelen iptallerin kısa süre içinde nasıl çözüleceğini merak etmiyor değilim.

***

Türkiye, bu yılki hedeflerini yakalayamasa da korona krizini başarıyla atlatacak elbette. Buna inancımız tam. Fakat turizm gibi hassas bir sektör için bu ifadeleri kullanmak en azından bu yıl için pek gerçekçi olmaz.

Tur ve tatil iptalleri mücbir sebeple artarken mutlaka bizim turizmcilerimiz de krize çare arıyorlardır herhalde... Tatil merkezleri İtalya, İspanya, Fransa ve Avrupa’nın turizm ülkeleri sapır sapır dökülürken Türkiye “Öldük, bittik” mi diyecek. Elbette hayır!

Turizm ülkesi Türkiye mevcut durumu fırsata çevirebilir mi, diye düşünüyorum… Niye olmasın!

Hani kişi başı 600 dolardan şikayet ediyorduk ya… Bu rakamı 2000 doların üzerine çıkarma imkânımız aslında oluştu. Turizmi; aslında kum-deniz-güneşten çıkarıp sağlık, kültür, kongre, gastronomi ve spor gibi yüksek gelirli alanlara yönlendirerek turist seçici kaliteli bir yaklaşımla gelirlere basamak atlatabiliriz.

***

Eğitim de dahil tüm ekonomik ve sosyal alanlarla bağlantılı, dolayısıyla gelişmeye müsait olduğu halde turizm sektörü yıllarca orta gelir tuzağında para kazanmaya çalıştı. Kendini yapılandıramadı… Turizm varlıkları mevcut şekliyle ham olarak görücüye açıldı. Sektör farklı fikirlere kapatılırken yeni ürünler ortaya çıkarılamadı.

Tabiat güzelliklerin var… Tarih, kültür ve medeniyet varlıklarında çok zenginsin… Yeme içmede dünya mutfakları arasında parmakla gösteriliyorsun… Ancak bu durumu geleceğin inovasyonu ve mantığıyla birleştirebilecek bir akıl, bir sistem maalesef yok, ilgilenen de yok…  

Korona krizini fırsata dönüştürmek için turizm anlayışı; acente, tur operatörü ve tesis üçgenini aşan modern bir yapıya kavuşturulmalı. Dünya değişirken turizmciler ve bu işe kafa yoranlar gelenekselliği ve konvansiyonelliği terk edip istikbale farklı bir yaklaşımla yürümeli.