Bugün itibariyle 200. yazımı aynı heyecanla yazıyor olmak harika bir his…

Ege Denizi’nde neler oluyor?

Santorini adasının kuzey doğusunda MEGA bir deprem mi olacak yoksa MEGA bir yanardağ mı patlayacak?

Olağan dışı bir hareketlilik, inanılmaz günlere gebe…

31 Ocak’tan bugüne Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda yaklaşık 60 km.’lik bir yarıçapta, 15 binden fazla deprem kaydedildi. 

Santorini Adası’nın oluşum mekanizmasını incelediğimizde, MÖ 1650 - 1450 yılları arasında Minos Patlaması adı verilen püskürmeyle oluşan volkan,  kısa sürede çökerek adanın 73 kilometrekarelik bir alanının deniz altında kalmasına yol açtı. Bu tarihte bilinen en büyük volkanik etkinliklerden biridir, Doğu Akdeniz'de çok büyük yıkıcı etkiler yaratan doğa olaylarına neden olmuştur. 

Bilinen en büyük yıkım Girit'te gerçekleşti, merkezi bu adada olan Minos uygarlığı üzerinde büyük tahribat yaptı.

Çökmenin ilk etkisi, çöküntünün neden olduğu tsunami sonucu, Girit'in kuzey ve kuzeybatı kıyıları boyunca yer alan balıkçı köylerinin, denizden fazla yüksek olmayan yerleşimlerin ve denizlerde ya da limanlarda bulunan ticaret ve balıkçı teknelerinin yok olmasıydı. İkinci dalga etkisi, rüzgarın sürüklediği toz bulutlarından serpilen volkanik küllerdi ve Girit adasının neredeyse tamamının, on santimetre kalınlığında bir volkanik kül tabakasıyla örtülmesine neden oldu.

Santorini volkanının atmosfere saldığı tefra izlerine Türkiye'de de rastlanmaktadır. Püskürme malzemelerine Santorini yakınlarında adaların karasal yüzeylerinde rastlanırken, daha uzaklarda göl ve denizlerin tortularında bulunmaktadır. Atmosferin geniş alanlarına yayılan bu volkanik malzeme küresel soğumaya neden olmuştur. O yıllara ait ağaç halkalarından küresel soğuma izleri tespit edilmiştir. 

Santorini Yanardağı patlarsa ne olur?

Santorini Yanardağı’nın aktif hale gelmesi durumunda, öncelikle büyük bir volkanik patlama bekleniyor. Bu patlama sonucu:

Volkanik küller ve lavlar atmosfere yayılabilir,

Taş ve volkan bombaları çevreye saçılabilir,

Adanın bazı bölümlerinde çökme ve genişleme yaşanabilir,

Hava kalitesi düşebilir ve geniş bir bölgede ekolojik etkiler görülebilir.

En büyük tehditlerden biri de tsunami riski. Geçmişteki patlamaların 6-8 metre yükseklikte büyük dalgalara neden olduğu biliniyor. Eğer Santorini’de benzer bir volkanik olay yaşanırsa, Ege kıyılarında bu tarz dalgalar meydana gelebilir. Türkiye’nin batı kıyıları da bu durumdan etkilenebilir. Özellikle Bodrum, Muğla ve Aydın gibi sahil bölgeleri potansiyel risk altındaki yerler arasında bulunuyor.

Santorini’de artan sismik aktiviteler nedeniyle Yunanistan hükümeti bir dizi önlem aldı:

Okullar kapatıldı,15 bin kişi adadan tahliye edildi.

Büyük kapalı alanlardaki toplantılar yasaklandı,

Yüzme havuzlarının boşaltılması tavsiye edildi,

Bazı bölgelerde giriş yasakları getirildi.

Başbakan Kyriakos Miçotakis, halktan paniğe kapılmamalarını, ancak yetkililerin yönlendirmelerine uymalarını istedi. Ayrıca, havayolu şirketleri bölgeden ayrılmak isteyenler için ek uçuşlar düzenledi.

Öte yandan, artan sismik hareketlilik nedeniyle adada toprak kaymaları da meydana geldi.  

Santorini’nin son patlaması ne zaman oldu?

Santorini Yanardağı, aktif statüsünü korusa da uzun süredir büyük bir patlama yaşanmadı. En son 1950 yılında gerçekleşen patlama, büyük çaplı olmasa da bölgeyi ciddi şekilde etkilemişti. Günümüzde ise bilim insanları, yanardağın iç dinamiklerini dikkatle izleyerek olası bir hareketlilikte önceden uyarı verebilmeyi amaçlıyor.

Önümüzdeki günlerde hareketliliğin nasıl şekilleneceği, Ege’nin geleceği açısından büyük önem taşıyor.

Santorini ve çevresindeki, Hellenik Dalma-Batma Zonu'nun, yoğun volkanik aktivite, deprem riski ve tektonik gerilmeler ile karakterize edilen karmaşık bir jeolojik bölge olduğu gerçeği, bize büyük tsunami ve hasara yol açan 7.7-7.8 magnitüdündeki 1956 Amorgos Depremini anımsatıyor. Bu bölgede meydana gelen Amorgos depreminden 13 dakika sonra Santorini adası merkezli 7,2 magnitüdünde başka bir deprem olması Jeofizikçileri endişelendiriyor.

Yunan meslektaşlarımızla aynı kaygıyı taşıyoruz zira 1975 yılından, 31 Ocak 2025 tarihine kadar bölgede 492 deprem kaydedilirken son 20 günde 15 binden fazla depremin olması, EGE Denizi’nde MEGA bir deprem olma ihtimalini arttırıyor…