Tabii ki genel istihdamın seyri ve işgücü hareketlerinde; ilave istihdam, atıl işgücü ve kayıt dışılığın etkili olduğu kuşkusuz.

Malumunuz, koronavirüs salgınının başladığı 2020’de bir önceki yıla göre istihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 268 bin kişi azalarak 26 milyon 812 bin kişiye, toplam istihdam oranı da yüzde 42,8 seviyesine gerilemişti.

***

İstihdam veya işsizlik rakamlarına yönelik 2020 yılındaki bu olumsuz gidişat, 2021’in ilk çeyreğinde yerini olumlu bir tabloya bıraktı.

Şöyle ki, 2020 Aralık ayına göre Ocak’ta istihdam edilenlerin sayısı 822 bin kişi artarak 27 milyon 706 bin kişiye, istihdam oranı yüzde 43,8’e yükseldi.

Ümitlerin yükselişe geçtiği Şubat’ta ise istihdam küçük bir duraksama yaşadı. Şubat’ta istihdam edilenlerin sayısı 22 bin kişi azalıp  toplam sayı 27 milyon 477 bin kişiye, istihdam oranı yüzde 43,4’e inse de Mart bu açığı kapattı.

Mart’ta istihdam edilenlerin sayısı bir önceki aya göre 550 bin kişi artarak 28 milyon 89 bin kişi, istihdam oranı yüzde 44,3 şeklinde gerçekleşti.

***

Zihinleri de karıştıran “işgücü”nü biraz açmak istiyorum…

İstihdam edilenler ile işsizlerin toplamı “işgücü” olarak adlandırılıyor. Çalışma yaşı dışındakiler, iş aramayanlar, emekliler ve fiziksel olarak çalışamayacak durumda olanlar işgücü kapsamına girmiyor.

2020 yılında işsiz sayısı 408 bin kişi azalan Türkiye’de, işgücüne katılma sayısı bir önceki yıla göre 1 milyon 676 bin kişi düşmüş, toplamda bu sayı 30 milyon 873 bin kişi olarak ölçülmüş, işgücüne katılma oranı yüzde 49,3 olmuştu.

Demek ki işsiz sayısının ve ilave istihdamın gerilemesi işgücündeki katılımı olumsuz etkiliyor. Çünkü 2020’de işsizlerin sayısı 408 bin düşmüştü ama istihdam edilenlerin sayısı da 1 milyon 268 bin kişi azalmıştı.

***

2020’yi ölçü alan Türkiye, pandeminin daha ağırlaştığı 2021’ye daha temkinli girdi. Ocak’ta işgücüne katılım sayısı 821 bin kişi artırarak toplamda 31 milyon 567 bin oldu. Geniş tabanlı işsizlik olarak bilinen atıl işgücü oranı da yüzde 29,1 olarak tespit edildi.

Salgın vakalarının artışa geçtiği, kapanmaların periyodik hal aldığı, tedbirlerin sertleştirildiği ve küçük de olsa istihdam edilenlerde sayısının düştüğü Şubat’ta genel anlamda istihdamdaki iyileşme hız kesmedi.

İşgücüne katılım bir önceki aya göre 226 bin kişi artarak 31 milyon 712 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,3 puanlık artış ile yüzde 50,1 olarak gerçekleşti.

Geniş tabanlı işsizlik olarak tarif edilen zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı da yüzde 29,1’den yüzde 28,3’e geriledi.

***

Ardından 2021 Mart, istihdamdaki olumlu seyri göstermesi bakımından önemli bir veri olarak öne çıktı. Bu ayda istihdam edilenlerin sayısı Şubat ayına göre 550 bin kişi arttı.

Dolayısıyla işgücüne katılım Mart’ta bir önceki aya göre 610 bin kişi artarak 32 milyon 325 bin kişiye, işgücüne katılma oranı ise 0,9 puanlık artış ile yüzde 51’e yükseldi.

Diğer taraftan geniş tanımlı işsizlik oranı olarak bilinen atıl işgücü oranı gerçekleşen olumlu seyri daha net gösterdi. Atıl işgücü oranı Mart’ta bir önceki aya göre 2,3 puan azalarak yüzde 25,8 düştü.

Yine 2019’da yüzde 34,5, geçen yıl yüzde 30,5 olan sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, Mart’ta yüzde 28,9’a geriledi. Tarım dışı kayıt dışılık da yüzde 17,8’e indi.

***

Evet, ilk çeyrekte istihdam edilenlerin oranı 2020’ye göre; yüzde 42,8’den yüzde 44,3’e, olumlu gelişmelere bağlı işgücüne katılma oranı yüzde 49,3’den yüzde 51’e yükselmiş ve geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 29,1’den yüzde 25,8’e, kayıt dışılık oranı yüzde 30,5’ten yüzde 28,9’a düşmüşse istihdamın yapısal bir düzelme yoluna girdiğini anlamak gerekiyor.

Mart itibariyle yüzde 13,1 olan işsizlik oranının gelecek aylarda sanayi ve hizmet sektörünün etkisi ve artan iktisadi aktiviteyle tek haneli rakamlara yöneleceğini ümit ettiğimi ilk çeyrek rakamlarına bakarak artık rahatlıkla söyleyebilirim.