Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), 13. Bakanlar Konferansı’nı COP28’in ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri’nde topladı. Tarımdan, balıkçılığa, kalkınmadan fikri mülkiyet haklarına kadar çeşitli başlıkların görüşüldüğü konferansta, DTÖ Başkanı Ngozi’nin açılış konuşmasında dikkat çektiği öncelikler hepimizi ilgilendiriyor.

Dünyanın dört bir yanından ticaret bakanları, bu buluşmada çok taraflı ticaret sisteminin işleyişini gözden geçiriyor. Çok taraflı ticaret sistemi, küresel ticaretin %98’ini kapsar. Sisteme, her ikisi de en az gelişmiş ülke tanımlı iki yeni üye katıldı; Komorlar ve Doğu Timor. 

Hint okyanusu kıyısındaki Komorlar, çeşitli kültürü ve çekici manzarasıyla bilinirken; Doğu Timor ise, zengin kültürel mirasıyla meşhur bir ada ülkesi. 22 yeni ülke daha DTÖ üyeliği için müzakere halinde.

Pandemi etkisi ve Ukrayna savaşının sarstığı 2022 yılına göre gıda ve enerji güvenliğinin hala sıkıntıda olduğu vurgulandı. Bugün dünya, daha da zor bir durumda görülüyor. Ngozi diyor ki “Belirsizlik ve istikrarsızlık her yerde. Jeopolitik gerilimler kötüleşti. Gıda, enerji, gübre ve diğer temel ihtiyaç maddelerinin yüksek fiyatları, insanların satın alma gücü üzerinde baskı yaratmaya devam ediyor ve siyasi hayal kırıklığını körüklüyor. Dünyanın her yerindeki insanlar geleceğe dair kaygılı.” 

Dünya Bankası, küresel ekonominin son 30 yılın en zayıf beş yıllık performansını sergileme yolunda olduğu konusunda uyarıyor. Küresel ekonomik yavaşlama ve daha geniş belirsizlik şimdiden etkisini gösteriyor. 2023 yılında küresel mal ticareti hacmindeki büyüme, Ekim ayında öngördüğümüz %0,8'in gerisinde kalmış görünüyor. Bu yıl için %3,3'lük ticari mal ticareti büyüme oranının altına düşülebilir.

Çok Taraflı Ticaret Sistemi 75 yıl önce kuruldu. Ticaretin öncelikler değişiyor: 

- Büyümeyi artırmak

- Ekonomik fırsatları genişletmek

- Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak

- Çevre koruma/bir sonraki salgına hazırlanmak gibi kolektif eylem sorunlarını çözmek.

Bakanlar, çağdaş ekonomik tartışmanın merkezinde yer alan konular ve ticaret politikasının geleceği ile kesişme noktalarını ele alıyor. Çevresel sürdürülebilirlik DTÖ’nün de önceliğine dönüşüyor. 

Dijital ticaret, balıkçılık, tarım, özel gündemler arasında. Tümünün işaret ettiği gerçek şu: Yeniden Küreselleşme kavramı güçleniyor. 

Hidrojene özel otorite 

Hidrojen, içinde bulunduğumuz dönemin bir numaralı enerji hedefi. Yeşil hidrojen, çevre hassasiyetleri gözetildiğinde en değerli enerji ürünü olacak. Çünkü üretirken saf oksijen tüketirken saf su açığa çıkıyor. Karbonsuzlaşma hedefinin en büyük kaldıracı olacak. Ayrıc, enerji kaynağı olmasının yanı sıra, enerji depolayıcı olarak da kullanılıyor. 

Değerli bir kavram, bu dünyanın gelişiminde önemli bir başlığa dönüştü: Değişken Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının hızlandırılmış kullanımı yoluyla ekonominin karbondan arındırılması! Hidrojen depolama, bu entegrasyonunda kritik bir rol oynamanın yanı sıra ilerici sektör entegrasyonu sürecine de katkıda bulunuyor. 

Sektörel entegrasyon veya sektör birleştirme, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlığını artırmak ve ekonomiyi karbondan arındırmak amacıyla enerji (elektrik, gaz ve ısı), ulaşım ve endüstriyel altyapıların birbirine bağlanması anlamına geliyor. Hidrojen ve depolaması, sektör entegrasyonu sürecini tam olarak teşvik ederek enerji geçişini daha hızlı ve daha uygun maliyetli hale getirme potansiyeline sahip.

Uygun maliyetli bir enerji sisteminde hidrojenin yeri büyük olacak. Elektrik şebekesi altyapılarını rahatlatacak. Büyük ölçekli mevsimsel hidrojen depolaması ve küçük ölçekli gündüz gece elektrik depolaması bunu sağlayacak. Sürdürülebilir, güvenilir, sıfır emisyonlu bir enerji ürünü! Enerji sektörünün entegrasyonu, sistemin genel verimliliğini artıracaktır.

Hidrojen, sanayi için hammadde olarak, ulaşım için (kara kullanımı, denizcilik ve havacılık) karbon nötr yakıt olarak, enerji sektöründe enerji taşıyıcısı olarak, enerji sektöründe binalarda ısıtma ve ağır sanayi azaltımları için kullanılabiliyor. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kaçır, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Alparslan Bayraktar, Ticaret Bakanı Prof.Dr. Ömer Bolat ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, bu alandaki her gelişmeyi farklı bileşenleri ile kendi bakanlıklarında gördükleri için, tümüne ortak çağrıyı yineleyebiliriz. H2DER (Yeşil Hidrojen Üreticileri Derneği) gibi STK’lar, çözüm önerileri ve tespitlerini, Hidrojen Görev Gücü oluşumuna iletmişti. Birinci öncelik, sadece yeşil hidrojene özel olarak atanmış bir otorite oluşturulmasıdır. Bunu sağlamak elzem.

Kültür mirası endişesi 

Türkiye'nin eşsiz kültür mozaiği büyük tehlike altında! Bu cümleyi kurarak alarm zillerini çalan  

UNDP Türkiye İyi Niyet Elçisi Mert Fırat. Ünlü sanatçı, UNDP'nin İnsanlığın Ortak Mirasını Kurtarmak İçin Kitlesel Fonlama Kampanyasına katılma çağrısında bulundu

6 Şubat 2023'te yaşadığımız yıkıcı deprem, canımızı her açıdan acıttı. O sabah, ülke tarihinin en büyük trajedilerinden birine uyandık. Binlere canımızı yitirdik. On binlerce ev, aile, okul, iş darmadağın oldu… O gün televizyonlar memleketim Hatay dahil 11 ilde 53 binden fazla kişinin öldüğü büyük yıkımı gösteriyordu.

Sarsıntıların neden olduğu zararların başında insan kayıpları geliyordu elbette. Ancak bölgedeki kültürel mirasın gördüğü zarar, felaketin küresel çapta ilgi gerektiren bir diğer yürek parçalayıcı yönüydü. 

UNDP Türkiye olarak 8 Aralık 2023'te bu mirası korumak ve restore etmek için küresel bir kitlesel fonlama kampanyası başlattı. “Hep birlikte, insanlığın ortak mirasını hepimizin cömert bağışlarıyla kurtarabiliriz.” Diyerek yola çıkıldı.

Mert Fırat, bir kez daha herkesi kampanyaya bağış yaparak hayatta kalanlara yardım sağlamak için “davamıza katılmaya çağırıyorum” diyor. 

UNDP, yardımlarla, ilk olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yakın işbirliği içinde altı kültürel eseri restore edecek: Adıyaman ilindeki Arsameia Arkeolojik Alanı, Gaziantep'teki Gaziantep Kalesi, Hatay'daki Mar Yuhanna Rum Ortodoks Kilisesi, Sarımiye Camii ve Hatay Arkeoloji Müzesi ile Kahramanmaraş'ta Tarihi Çarşı. Ayrıca UNDP, bölge halkının önemli geçim kaynakları olan gastronomi ve mozaik sanatı gibi bölgenin somut olmayan kültürel mirasına da destek verecek.

Biz, acıda birliği en güçlü şekilde sağlayabilen ulus olduk. Kurtuluş Savaşından bu yana ulusça birlik olduğumuz daha büyük bir olgu yaşanmadı. Mert Fırat’ın sesi, bu inanç ile güçleniyor. Bir kez daha, hep birlikte, en değerli varlığımız, kültür mirası için harekete geçilmeli…   

Bir kez daha, lütfen!

Futbolumuz, Roma arenalarından beter duruma döndü. Dijital mecralardan, kulüp resmi hesaplarından, kulüp sözcüsü gibi ‘sözde’ medyacılara kadar herkes kavga ediyor. Hakaretler ediliyor. Herkes birbirini kötülüyor. Bu kadar kötü bir araya gelirken, iyi olmak olanaksızlaşıyor. Sağduyu öne çıkmalı. Bir an önce, sakince ve saygıyla. Hak edilmiş saygı, milyonlarındır. Canlara mal olacak bir gidişat bu. Lütfen, büyük kulüpler büyüklüklerini saldırmadan korusunlar. Saygısızlık, herhangi bir başarıyı beslemiyor. Çirkinlikler de başarısızlığı gizlemiyor.