Aslında dünyada farklı işler dönmeye başladı.  Bu fark aslında paranın piyasalarda dolaşmasıyla da ilgili. Ben hep şunu düşünüyorum. Rusyanın parası bu kadar güçlükleri yaşamasına ve de gördüğü ambargoya rağmen hala tuş olmuyor. Ama geçtiğimiz günlerde Rus hükümeti BRICS zirvesi için güneybatıdaki Kazan şehrine seyahat eden uluslararası katılımcılara ABD doları veya euro cinsinden nakit getirmelerini tavsiye etti. BRICS zirvesi sırasında Çinli bir yetkili, Rusya'nın Şanghay İşbirliği Örgütü'ne üyelik aidatlarını ödemekte "ciddi zorluklarla" karşı karşıya olduğunu belirtti; yetkili, Batı yaptırımlarını suçladı. Bu da yetmezmiş gibi, yorum, Kremlin'in alıcı eksikliği nedeniyle yaklaşık 600 milyar Rus rublesi yaklaşık 6 milyar dolar devlet borcu ihraç etmek için tahvil ihalelerini iptal etmek zorunda kaldığını söyledi. 

Bu sürdürülebilir bir strateji değildir. Yeni nakit girişleri olmadan, en büyük tasarruflar bile yalnızca bir süre sürer. Ne demişler “hazıra dağ dayanmaz”. Rusya yakında, Ukrayna'ya karşı pahalı savaşını sürdürürken, ülke içinde maliyetli sosyal istikrarı korumak için de mücadele edebilir.

Rusya'nın ekonomik sıkıntılarını anlamak için enflasyona bakmak iyi bir başlangıç noktası olabilir. Resmi istatistikler şüphelidir, ancak, fiyat artışının Rusya'da bir sorun olduğunu görmek kolaydır. Birincisi, ruble 2022'nin başından bu yana ABD doları karşısında değerinin üçte birini kaybederek ithalat fiyatını şişirdi ve dolayısıyla enflasyonu körükledi. İkincisi, Rus firmaları, azalan bir nüfusun birleşik etkisi nedeniyle işe almakta zorlanıyor; COVID-19 salgınından kaynaklanan yüksek ölüm oranı; ve 2 ila 20 yaşları arasındaki Rus erkeklerinin yüzde 50'sini öldüren veya ciddi şekilde yaralayan ve yüksek vasıflı işçilerin göçüne neden olan Ukrayna'daki savaş. Rus şirketleri işçileri çekmek için ücretleri artırıyor ve yine enflasyonu körüklüyor. Üçüncüsü, Kremlin, insanlara cömert bağışlar yağdırarak sosyal istikrarı satın alabileceğine inanıyor. Bu da başka bir enflasyonist faktör.

Merkez bankacıları, enflasyon yüksek olduğunda faiz oranlarını yükseltmeyi severler ve talebe ağırlık vererek fiyat artışını evcilleştirmeye çalışırlar. Rusya Merkez Bankası bu ilkeleri harfiyen uygulamıştır; 2023'ün ortalarından bu yana, kilit oranını kademeli olarak yüzde 21'e çıkardı. 

Rus şirketleri sıkıntıyı hissediyor. Bu hafta, devlete ait savunma holdingi Rostec'in CEO'su Sergei Chemezov, yüksek faiz oranlarının kârları o kadar çok tükettiğini ve çoğu Rus sanayi firmasının yakında iflas edebileceğini ilan etti. Ancak bir sorun var: Moskova, sosyal istikrar takıntısı nedeniyle, yüksek faiz oranlarının nüfus üzerindeki etkisini ortadan kaldırmak için çalışıyor.

Rusya'da ev fiyatları 2020'den bu yana üç katına çıktı ve bu da yakında patlayabilecek bir emlak balonuna işaret ediyor. Plan ayrıca Kremlin için yaklaşık 5 milyar dolarlık bir fiyat etiketi ile birlikte yeni yük olmak için geliyor.

Rusya'nın büyük mali tablosu korkunç görünüyor. Harcamalar tarafında, savaş maliyetlidir ve savunma harcamaları rekor seviyelere yükselmeye devam etmektedir: Askeri harcamalar, 2025'te Rusya'nın kamu harcamalarının yüzde 40'ını oluşturacak ve göz kamaştırıcı bir 142 milyar dolar olacak. Ulusal güvenlik ve "sınıflandırılmış" harcamalar, Rusya'nın federal bütçesinin yüzde 30'unu daha emecek. 

Mali dengenin gelir tarafı daha iyi görünmüyor. Temettüler hariç tutulduğunda, Rusya'nın devlete ait gaz devi Gazprom, Kremlin'in mali gelirlerinin yaklaşık yüzde 10'unu sağlıyordu. Böyle bir cömertlik sona erdi: Avrupa pazarına erişimini kaybettikten sonra Gazprom, 2023'te 6,8 milyar dolar zarar kaydetti ve bu da şirketin devlet kasasına para aktarmasını imkansız hale getirdi. Merak ediyor olabilirsiniz Gazprom, 2022'de Rusya Maliye Bakanlığı'na 40 milyar dolar vermişti.

İşler yakında daha da kötüye gidebilir. Birkaç hafta içinde, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya geçişine izin veren bir anlaşmanın süresi dolacak ve Moskova'nın Avrupa Birliği'ne kalan gaz ihracatını yarı yarıya ve Rusya'nın toplam gaz satışlarını üçte bir oranında azaltacak. Bunun getirisi olarak da Gazprom için yılda 6,5 milyar dolarlık bir kayıp bekleniyor. Rusya'nın mevcut harcama alışkanlıkları uzun vadede sürdürülebilir değil ve ülkeyi mali istikrara yönlendirmek için acil eylem gerekiyor. Zorlukları kabul ederek, olası sonuçları araştırarak ve stratejik çözümleri göz önünde bulundurarak dünya ekonomisini de düşünülmesi ve ortak çözüm bulunması hayrımıza olacaktır.