Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Nisan ayında Türkiye genelinde konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56, Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 27,9 oranında arttı. Türkiye ekonomisinin lokomotifi ve stratejik öneme sahip olan gayrimenkul sektöründe rakamlar toparlanmayı gösteriyor gibi olsa da yeni konut projelerinin üretimini teşvik eden birinci el satışların olması gereken seviyelerde olmadığı görülüyor. Geçmişte olduğu gibi birinci el konut satışlarının toplam satıştaki payının yüzde 50'ler olması gerekirken açıklanan rakamlarda yüzde 30 olduğunu görülüyor. Aynı şekilde yeni konut satışlarını etkileyen ipotekli satışların da idealde yüzde 40 seviyelerinde olması gerekirken yüzde 15 lere kadar gerilediği görülüyor. Ancak hem satın alma hem de kiralama tarafından konuta olan ilgi ikinci el pazarda artarken konut üretimi aynı oranda yükselmiyor. Konut piyasasındaki hareketlilik ilgi çekici düzeyde, ancak üretimde aynı ivmenin görülmemesi önümüzdeki dönem için arz-talep dengesini bozma tehlikesi doğuruyor. Türkiye’de yıllık en az 800 bin konut ihtiyacı olduğu öngörülüyor ancak yeterli üretim yapılamıyor. Bu durum gelecekte oluşacak olan talebe arzın cevap veremeyecek olması nedeniyle şimdiden satışların artmasına etken oluyor. Konut fiyatlarının daha da artacak öngörüsü, konut dışı alternatif yatırım araçlarının cazibesini yitirmesi, yapılan kampanyalar ve birçok vatandaşın kiracı olmaktan çıkmak istemesi konut satışlarını artıran ana faktörler oldu. 

Yılın ilk çeyreğinde markalı konut piyasalarında kredili satışların toparlanma sürecinin görüldüğü konut sektöründe geçtiğimiz aylarda merkez bankası faizlerinin tekrar yükselmesi ile birlikte içerisinde bulunduğumuz mayıs ayında ilginin azaldığı yatırmaların yine mevduata park ettiği görüldü. Yeni üretilen konutlarda maliyet baskısı nedeniyle yükselen fiyatlar ve vatandaşın krediye erişimi zorluğu nedeniyle ilgi giderek azaldı. İkinci el piyasalarda daha avantajlı fiyatların oluşması ve artan fırsatlar konut yatırımcılarını ve gerçek ihtiyaç sahiplerini en az 5-10 yıllık binalara yönlendiriyor. Konut piyasasında 2024’ün ikinci yarısından itibaren bir toparlanma süreci başlasa da, piyasanın tam anlamıyla dengelenmesi için gerekli olan birinci el konut satılışlarının yükseltilmesi ve konut yatırımcısına getirilen kredi kısıtlamalarının kaldırılması gerekiyor.

Yabancılara satışlar azaldı

Tüm dünyada yabancıya konut satış pazarı büyürken, Türkiye'de ise kan kaybetmeye devam ediyor. Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yabancılara yapılan konut satışları yüzde 15 azaldı. Üç yıl öncesine kadar ülkemize 6 milyar doların üzerinde doğrudan yatırım getiren sektör 2024 yılında 2,8 milyar dolara kadar geriledi. Artan inşaat maliyetleri ile konut fiyatlarının hızla yükselmesi, deprem endişesi, yabancı konut yatırımcılarına karşı toplumda oluşan olumsuz ön yargı ve yatırımcıların diğer Avrupa ülkeleri, Dubai gibi öne çıkan rakip ülkeleri tercih etmeleri sonucunda ülkemize olan ilgi azalmaya devam ediyor. Dünyada bugün yabancıya konut satışı pazarının büyüklüğü 400 milyar dolar seviyesinde olduğu göz önüne alındığında Türkiye’nin bu pazardan aldığı payın yüzde 1 lere bile ulaşamadığı görülüyor. Global pazarda uluslararası gayrimenkul yatırımcılarının yeniden ülkemizi tercih etmesi için oluşturulacak olan politikaların hızlıca gözden geçirilerek hazırlanması, toplumun hassasiyetleri ve sektörün beklentileri göz önünde bulundurularak yeni bir sayfa açılmalı. Birkaç yıl öncesine kadar 10 milyar dolarlık satış hedeflerinden bahsedilen sektörde yeniden toparlanması için köklü adımlar atılması gerekiyor.