Kesin sayı bilinmemekle birlikte Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2021 yılında Türkiye'de asgari ücret ve altında ücretle çalışan kişi sayısı 3,3 milyonu buluyor. Bu sayı, Türkiye'de toplam ücretli çalışan sayısının yaklaşık yüzde 23'üne denk geliyor. Asgari ücretle çalışanların büyük çoğunluğu, tarım, inşaat ve hizmet sektörlerinde çalışıyor. 

Ancak “Hiç olur mu?” denilen sektörlerde bile asgari ücretle çalıştırılanlar var! Üstelik niteliğine yeterliliğine, tecrübesine bakılmaksızın. Asgari ücretli editör var mı, var! Asgari ücretli mühendis var mı, maalesef o da var! Asgari ücretli öğretmen var mı, elbette kamuya atanamadığı için özel okullarda çalışmak zorunda kalan asgari ücretli öğretmenler var! Sağlık sektöründe de hemşire, sağlık teknisyeni, odyoloji mezunları, radyoloji mezunları yani var oğlu var!

* * *

Asgari ücretle çalışanların yaşam standartları, Türkiye'deki en düşük yaşam standartlarından biri. Bu durum, asgari ücretle çalışanların geçimlerini zorlaştırıyor ve toplumsal huzuru tehdit ediyor. Asgari ücret, enflasyona göre düzenli olarak artırılmadığı için, zaman içinde gerçek değerini kaybediyor. Örneğin, 2022 yılı başında brüt 5 bin 500 lira olarak belirlenen asgari ücret, yılın sonunda enflasyon nedeniyle reel olarak yaklaşık yüzde 40 oranında değer kaybetti!

Bu durum, asgari ücretli çalışanların geçimlerini daha da zorlaştırıyor. Ev kiraları, gıda fiyatları ve diğer yaşam maliyetleri, asgari ücretin çok üzerinde. Asgari ücretli çalışanlar, bu maliyetleri karşılamakta zorlandıkları için, yaşam standartları gün geçtikçe düşüyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2024 yılında asgari ücrete yine tek zam yapılacağını açıkladı. Bu açıklama, asgari ücretli çalışanların haliyle tepkisini çekti. Asgari ücretli çalışanlar, yılda bir kez zam yapılmasının, asgari ücretin yetersizliğini gidermek için yetersiz olduğunu savunuyor. Asgari ücretin, enflasyona göre düzenli olarak artırılması gerektiğini belirtiyor. Asgari ücretin yılda birden fazla kez artırılması, asgari ücretli çalışanların geçimlerini kolaylaştıracak ve toplumsal huzuru sağlayacaktır.

Yılda bir zam uygulamasının eksiklikleri

Enflasyona göre yetersiz zam: Asgari ücret, enflasyona göre düzenli olarak artırılmadığı için, zaman içinde gerçek değerini kaybediyor. Bu da asgari ücretli çalışanların geçimlerini daha da zorlaştırıyor.

Yaşam maliyetlerindeki artışları karşılamıyor: Asgari ücret, sadece temel ihtiyaçları karşılamayı hedefliyor. Ancak yaşam maliyetleri, her geçen gün artıyor. Bu durum, asgari ücretin yetersizliğini daha da artırıyor. Ve haliyle temel ihtiyaçlara bile yetmiyor!

Asgari ücretli çalışanların harcama gücünü düşürüyor: Asgari ücretli çalışanların harcama gücü azaldığı için, tüketim azalıyor. Bu da ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.

Peki ama dünya ülkelerinde asgari ücret ne durumda?

Lüksemburg’da 2.387 Euro brüt, 2.257 Euro net, İsviçre’de 4.138 Euro brüt, 3.995 Euro net, Norveç’te 23.200 Kron brüt, 22.140 Kron net, İsveç’te 29.120 Kron brüt, 28.000 Kron net, Danimarka’da 20.350 Kron brüt, 19.375 Kron net, Hollanda’da 2.256 Euro brüt, 2.153 Euro net, Belçika’da 1.842 Euro brüt, 1.764 Euro net, İrlanda’da 1.775 Euro brüt, 1.703 Euro net…

Ve ne yazık ki Türkiye’de Türkiye 15.762,40 TL brüt 11.402,32 TL net! Özellikle kendi para birimleriyle yazdım zira siz yazıyı okurken Türk lirası o para birimleri karşısında değer kaybetmeyi sürdürüyor olacak…

Görüldüğü gibi, Türkiye'de asgari ücret, dünya ülkeleri arasında en düşük seviyelerden biri. Bu durum, asgari ücretli çalışanların yaşam standartlarının daha da düşmesine neden oluyor. Ve kalifiye elemanın göç etmesinin başlıca nedeni olarak bile kabul edilebilir. İnsanlar düşünüyor, “Eee, madem asgari ücretle çalışacağım neden aynı emeği daha ağır koşullarda bu paraya çalışayım ki gider falanca ülkeye 8 saat çalışır, her türlü sosyal güvenceden fazlasıyla faydalanır ve oranın asgari ücretini alırım” mantığıyla bakıyor. 

Gelin siz şu tek sefer zam işini bir kez daha düşünün derim…